Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

dhe rilindin përherë
nga hiri i tyre
identike
me zogun feniks.
Përse, në rrokopujën e lëmshit të kujtesës korelacionet poetike tek
Engonopulos, Shqipëria si lejmotiv përsëriten e përsëriten e sublimohet tek
krijimatria e tij duke vetëçliruar dritë mendimi?
-Po çfarë ke që gozhdohesh që në mëngjes?
-Oh, asgjë… asgjë. Flisja me Homerin
-Me Homerin, poetin?
-Po, me Homerin poetin, dhe me një Homer tjetër nga Voskopoja, që jetonte
gjithë jetën lart në pemët, si zog, e që ishte i njohur si “njeri i urës” nga
fqinjët që banojnë pranë liqenit.
Engonopulos, kur shkruan me fantazinë e tij suraliste për Homerin e
Voskopojës që jetonte mbi pemë si zogjtë, epërsia e demiurgut qëndron
përmbi harrimin e vdekjen. Na kujton se Voskopoja ka qënë Akademi; aty
janë afresket e David Selenicës; më poshtë janë varret e gdhëndura në
shkëmb në Selcën e poshtme. Ç’mitër kohe, ç’epsh gatiti shpërfilltas një
lulëzim të ri në mes dhimbjesh, duke vringëllirë daltën në shkëmb?
Vetëm dalta, me tingëllim të shurdhët, dhe emri Mekos, u gdhëndën në
sarkofagun e ngurtë nga një dorë skalitësi ilir…
Në sokakët e Elbasanit, poeti nuk mbart me vete mohimin e vdekjes dhe as
është “vetë ai mohimi i vdekjes”. Në imazhin surrealist të tij nuk shtiret se
vdekja është gjoja mohim, lojë apo simbol.
“Sokakët në Elbasan janë të paimagjinueshme të ngushta, dhe nga çdo anë
ngrihen mure të zhveshura, tepër të larta, që thuajse, arrijnë afër qiellit. As
deriçkë nuk sheh syri gjëkundi, dhe sigurisht as ndonjë degë peme që t’i
kalojë”
Pushteti i frikës ishte identik me pushtetin surrealist të peizazhit, e gjithë
qenia fërgëllonte nga tmerri e ankthi. Pa kuptuar ato hidhnin rrjetat e tyre
për të kapur në kurth viktimën. Para vështrimit të trembur e mureve të
zhveshur, që vetiu mund të shkaktojnë panik, ndjen nostalgji për “qetësinë
shpirtërore që mbretëron në zemrën e tij” dhe për “këngët nga koha e
feminise” që i këndon “nëpër dhëmbë”
“Pa pritur një ankth që nuk mund të shprehet pllakosi ligështoi zemrën
time. Njerëzit nuk kishin sy! I kisha vënë re me kujdes: më shqetësonte
vështrimi i tyre! Frika më ndaloi, më gozhdoi, për një fare kohe, për shumë
387