Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

egjistruar edhe drejtimin Letërsi dhe gjuhë shqipe dhe kam pasur rastin të
marrë pjesë nëpër mbrëmje letrare, të cilat mbaheshin në fakultetin
filologjik dhe tërhiqnin shumë studentë, pasi ato kuptoheshin edhe si
aktivitete artistike kundër diskriminimit. Prishtina atëherë ka kaluar vitet më
të rënda të shtypjes dhe jeta studentore ka qenë shumë e terrorizuar. Në atë
kohë unë kam bërë një jetë mes Zhurit dhe Prishtinës, dhe kam vijuar i
tërhjekur shkrimin e poezive. Këtë e kam bërë që në klasat e fillores. Si
rezultat i këtij aktiviteti letrar ka dalë vëllimi i parë poetik „Gryka e Lumës”
(1992).
Revista Haemus: Si e përftoje atëhere dhe si e sheh tani trysninë e huaj në
truallin tënd, mbi gjuhën dhe mendësinë tënde? Rrënimi i shkallëzuar i ish-
Jugosllavisë i detyroi shumë të rinj kosovarë të merrnin udhën e mërgimit.
Cilat ishin arsyet kryesore që “caktuan” rrugëtimin tënd fatnor?
Riat Ajazaj: Trysnia e atëherëshsme ka qenë barbare dhe joproduktive. Ajo
ka qenë e bazuar në urrejtje dhe përjashtime individuale e etnike. Si e tillë
ajo ka shkaktuar shumë vuajtje, ka lënë shumë pasoja negative. Kurse tashti
po ndodhë një fisnikërim, një pasurim, pra një begatim shpirtroro-matrial,
që do të sjellë zhvillime të hovshme shoqëroro-kulturore. Kosovarët janë
shumë të zgjuar dhe do të ecin shumë shpejt përpara.
Sa i përket arsyeve të largimit tim, ato kanë qenë para së gjithash të natyrës
familjare. Pas mbylljes së dhunshme të Universitetit të Prishtinës u bë
pothuajëse i pamundur shkollimi atje dhe perspektivat për punë nuk
ekzistonin fare.
Revista Haemus: U gjende befas mes një vendi të zhvilluar perëndimor. Si
çdo vend i tillë, edhe Gjermania ka dy përmasa: njëra historike, e afërt dhe
mikpritëse për intelektualët shqiptarë, dhe tjetra e përditshme, plot
vështirësi, sprova, por edhe arritje nga të mbijetesës. Cila mendon se ka
qënë periudha vendimtare për krijimtarinë tënde?
Riat Ajazaj: Studimet në fakultetin filologjik apo në Brecht Bau, si quhet
këtu një ndërtesë betoni me xhama të mëdha, kanë qenë vendimtare për
krijimtarinë time. Këtu njoha letërsitë e mëdha botërore dhe veçanërisht
letërsinë e mrekullueshme gjermane. Me vite mandej ajo ndërtesë u bë azili
im shpirtëror. Në bibliotekën e pasur të saj ndjehesha i mbrojtur nga furia e
luftrave në ish-jugosllavi dhe nga pengesat burokratike që më dilnin
përpara. Po aty kam njohur njerëz të mrekullueshëm që i kam bërë miqë.
Kam pasur fatin e madh të marr njohuri letrare nga profesorë të shquar, ndër
të cilët do të veçoja ligjeratat dhe seminaret e profesorit Juergen
400