Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

që synoja ta krijoja vetë, ishte teksti që kishte erudicion, sensibilitet dhe
zhdërvjelltësi e gjallëri, për të mos thënë, një dimension të përbërësit
hyjnor. Ose thënë thjeshtë: një letërsi plotë shpirt. Përkundër mëdyshjeve të
mëdha krijuese që mund të ketë një shkrimtar, megjithatë mund të them se
një nga shtytjet e kësaj natyre është diskutueshmëria e njëfarë triniteti se, a
duam të mësojmë për vete, të tregojmë se dimë diçka apo t’i mësojmë të
tjerët, të cilëve iu dedikohet vepra (libri).
Kur flitet për vlerat e mirëfillta të letërsisë shqipe, pavarësisht nga
gjeografia a gjeopolitika, mund të thuhet se i kanë pikëtakimet e tyre të
përbashkëta. Kjo ngjan edhe përkundër asaj se akëcili autor është
individualitet specifik. Pa pretenduar që t’i njohë të gjithë autorët (e do të
duhej njohur domosdoshmërish më të mirët gjithmonë), mund të konstatoj
se ata përafrohen në rrafshin e vlerës, në strukturën kompozicionale, në
mjetet shprehëse, dhe në mesazhet që plasojnë. Në këtë kuptim gjithmonë
ka pasur ndikime (a marrje e dhënie të ndërsjella, qoftë në aspektin
stilistikor, qoftë në atë përmbajtësor), por modelet më të mira që kanë
ardhur tek ne (mund të thuhet pa kompleksin e inferioritetit) janë të
shkrimtarëve të mëdhenj botërorë.
Revista Haemus: Lexuesit tanë do të donin të dinin diçka nga përvoja jote
si mësues.
Ragip Sylaj: Është një përvojë që nuk më pëlqen shumë ta kujtoj. Është një
kohë zero e ekzistencës, siç e quan Franc Fanoni kohën nën okupim, kohë
në të cilën nuk rrjedh asgjë. Megjithatë, edhe në këtë kohë kam bërë ose
kam mëtuar të bëjë dy jetë herë paralele e herë unazore: jetën e mësuesit a
të edukatorit dhe jetën e krijuesit a të shkrimtarit. Disa segmente të këtyre
jetëve nuk janë prekur ndërmjet vetes atëherë kur janë dashur të mos
ngatërrohen punët, por këto jetë janë gërshetuar në ato raste kur jeta e
shkrimtarit është dashur ta ushqejë e t’i shërbejë si udhërrëfim jetës së
mësuesit dhe në rastet kur jeta e mësuesit ka mundur ta shkundë nga
letargjia jetën e shkrimtarit. E shkrimtari i asaj kohe kishte mundësi tepër të
kufizuara për botim e të mos flas për anën e skajshme të destimulimit të
krijuesit. Shkurt e shqip: gjatë kohës që e kam bërë punën e mësuesit jam
munduar ta bëjë edhe jetën e artistit, gjë që ka qenë tepër e vështirë.
Ndoshta rrjedhojë e atij angazhimi, në cilindo kuptim qoftë, është krejt ajo
që mund të lexohet, përkatësisht ajo që e kam krijuar gjatë dhe pas luftës,
qoftë si poet, tregimtar, eseist e gazetar.
Revista Haemus: Në poezinë dhe prozën e Ragip Sylajt gjejmë një thellësi
dhe një përkushtim të veçantë ndaj gjithçkaje shpirtërore, të brendshme, të
207