Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

sepse drama kosovare dhe mbarëshqiptare, ende nuk ka marrë përgjigje.
Dhe kur shumë vetë bëjnë çmos që ta anashkalojnë vuajtjen vetjake dhe atë
kolektive, kur jo pak të tjerë mezi presin të zhvatin dekoratat e caktuara për
vuajtjet e tjetrit, qoftë edhe duke e dekoruar këtë, - njëlloj sikur dekorata të
qënkej nëna e vuajtjes, - e folmja në emër të Vuajtjes së thellë njerëzore
tingëllon patetike ose e stisur. Por Podrimja dikton një tjetër strukturë të
ligjërimit, madje edhe të leximit të poezisë. Ai nuk ndalet vetëm në një apo
dy degëzime të Dhembjes (për dashurinë e përdhosur, për atdheun e
shkretuar e të plaçkitur, për hipokrizinë e rëndomtë, për sahanlëpirjen dhe
demagogjinë, që e çojnë botën në humnerë, për njeriun e poshtëruar e të
huajsuar, për shpirtin e rrënuar, për prindër përjetësisht në zi etj), por
njësohet me vetë Dhembjen e qënies që ende ndodhet në trup - dhe i
rrëmben butësisht vetë gjuhën.
U dynd Poeti në shtëpinë e Vdekjes dhe i rrëmbeu ligjërimin…
*
Poeti Ali Podrimja shfaqet në shkrimin shqip të mesviteve ’60, kur hapësira
perëndimore e Evropës e mbante lindoren në një farë oborri të mbyllur, apo
burg të hapur, por deri në cak të oborrit. Izolimi s’mund të ketë asnjëherë
një “prind” të vetëm, ndërsa zgjatja e tij në kohë e mpak hapësirën, e bën
frymëzënëse dhe ul çmimin e lëkurës. Mos vallë Perëndimi ka dashur të
shohë sa është në gjendje të mbajë lindori fatkeq, apo ka synuar ta përhapë
vdekjen e papërgjegjshme, trupore, motër e kësaj bote dhe jo e qiellit? Pó
Perëndimi, duke ndryshuar klishetë e parrullave të dikurshme, por duke ua
ruajtur thelbin, i shpërdoroi deri në bjerrjen e fjalëve burimore, e
shpirtmadhësisë, e empatisë, e detyrimit njerëzor për ta përfytyruar veten,
qoftë edhe përkohësisht, gjer edhe thjesht për kurreshtje shkencore, në
vendin e sivëllait, për të mbërritur deri tek humbja e Hirit, aq sa u katandis
vetëm në gjendjen e soditësit. Perëndimi nuk merr pjesë drejtpërdrejt dhe
nuk përfshihet në dramën e mirëfilltë, ama dëshiron ta udhëheqë fatin e saj.
Rehatia ime vlen më shumë se vuajtja jote, duket sikur thotë, megjithse ti je
i gjallë dhe i munduar, ndërsa unë i nginjur dhe i ngurtësuar. E çfarë pastaj
nëse…
E çuditshme është që të ngujuarit në skenë i ka pushtuar euforia dhe besojnë
se po rindërtojnë nga themelet botën mbarë. Poezia shqiptare kalon nëpër
një periudhë kënetore, ku Shpirti përndiqet e poshtërohet ashtu siç as poezia
nuk arrin dot ta rrëfejë. Diktatura i bind përfaqësuesit e metastazikut
realizëm socialist se janë feneri i komunizmit në botë dhe se pjesa tjetër e
planetit s’ka asnjë rrugëdalje mbijetese, nëse nuk përvetëson mësimet e
internacionalizmit proletar. Gjoja jo paranoja na mban të vetërrethuar, duke
422