Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Historia e flijimeve idealiste është mjaft e pasur dhe shkundulluese. Një
pjesë e tyre duken si të shartuara me legjendë e me përrallë, dhe, po të
përsëriten në kushtet e sotme, do të trandin më pak vetëdije e do të
rrënqethin më pak njerëz. Pa hyrë në imtësi teologjike, mjafton të citojmë
ato që Shën Pali shkruan në Letrën drejtuar Hebrenjve 11, 12 për disa nga
idealistët e kohërave kur Zoti nuk qe mishëruar mes nesh, kohëra që quhen
edhe të durimit të Perëndisë: “Meqë i zunë besë fjalës së Perëndisë, ata
luftuan kundër mbretërve dhe dolën fitimtarë. Sunduan me drejtësi dhe
përjetuan se si premtimet e Perëndisë u realizuan. Ata e mbanin gojën e
luanëve të mbyllur dhe shuan nxehtësinë e zjarrit. I shpëtuan vdekjes së
dhunshme. Ishin të dobët dhe u bënë të fortë. Luftuan në luftë si heronj dhe
dëbuan ushtritë e huaja. Gratë që i zunë besë fjalës së Perëndisë, i rifituan
të vdekurit…”. Kurse pjesa tjetër “vdiqën nën torturë. Refuzuan të
këmbenin mohimin e fesë me çlirimin e propozuar, sepse ishin të bindur për
një jetë më të mirë dhe të re që po i priste. Edhe të tjerët u vunë në lojë, u
rrahën me kamxhik, i hodhën në pranga dhe në burg. U vranë me gurë, u
sharruan dhe u therrën me shpatë […] Bota nuk ishte e denjë që njerëz të
tillë të jetonin në të” 77 .
Monsinjor Vladimir Gjika i njihte kohërat e skëterrshme që po vinin dhe, në
njëfarë mënyre, i priste. Jo me cinizmin e atij që di se shkatërrimi i botës i
sjell shpëtimin e shpirtit, sepse të zgjedhurit jetojnë në një humor krejt të
ndryshëm nga ai i të paftuarve, i ateistëve apo i njerëzve të zakonshëm. Ky
humor është pjesë e Parajsës dhe përjashton çdo lloj cinizmi. Monsinjori
pret ardhjen e kohërave të zeza ashtu siç pret një zog çastin kur do të
fluturojë për herë të parë. Dhe Monsinjori di edhe diçka që pothuajse askush
nuk e ka shprehur drejtpërdrejt: që ideali i Shenjtëve është njeriu i mbetur
pezull mes qiellit dhe tokës, mes besimit e mosbesimit, mes shpirtit e
mishit, njeriu i mesëm, i përditshëm, ai që aq dhimbshëm e pamëshirë
ndryshon nga shenjtët. Treçerek-i-vdekuri është ideali i të pavdekshmit,
agonia – ideal i Frymës. Prandaj asnjë nga të përndjekurit e shoqërisë, të
natyrës dhe të fatit nuk ka qenë, nuk është dhe s’ka për të qënë i huaj për
Monsinjorin, pavarësisht nëse në tokë vijnë kohëra vrastare a të qeta. Edhe
njëri nga kushtet themelore për lumnimin dhe shenjtërimin 78 zyrtar të dikujt
është jo aq mënyra si vdiq, jo aq mrekullitë që kreu para e pas vdekjes, se sa
fryma e bamirësisë, e përkushtimit ndaj bashkëkohësve dhe ndaj njerëzimit
në përgjithësi, shenjtëria dhe ngritja e virtyteve gjer në heroizëm.
Dy kohë – vetëm një shpëlarje truri
77 Dhiata e Re dhe Psalmet, GBV 1991 by permission, f. 402.
78 Procesi mund të zgjatë nga disa vjet deri në disa shekuj.
277