Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Balada e Rilkes luan loja kukullash lojën ku ngjizet katedra që fton
provimin e parë të jetës, ... për t’u diplomuar përtej si njohës me sqimë i
realitetit, qoftë të hidhur, të gjërave a gjëmave.
Gjersa t’ja mbërrish e të bëhesh engjëll i elegjive...
asoj elegjish që luhen me lirë apo lahutë, por veç ndër kufij, përgjatë
sinorëve të qenësisë kur marazi i mbrapshtë të gjegjet shkurt e gjithaq
shpinëkthyer: mëso më së fundi nga njeriu... si të duam kukullat!
Nëmospo, prit sikur parajsën. Ti e di, teksa dashje krijon, se parajsa e
krijuesve është një parajsë kukullash hirushe, kësulëkuqe, pinokë,
borëbardha, barbi, të bukura e bisha...
“Kur ishim fëmijë,
bisedonim me delet
që na flisnin fjalë të mençura.
Çudi! Kur rritemi dhentë nuk na flasin më”
Na e vargëzon kështu Frederik Reshpja kohën e tij të lodrave, atë kohë
kursa duket, kukullat e fëmijës që do bëhej poet ishin mishëruar ndër dele,
si totem i shpirtit të klanit mjerim.
Dhe paskëtaj, ...pikëçudinë e klanit mjeran të të rriturve.
Para tij, poeti i bukur si çilimi, Bodler, pat luajtur me lodrën e moralit në
shkrimin aq të ndjerë Moral du joujou; Dhe na kthen kohës prapa: “Gjithë
fëmijët u flasin lodrave të tyre. Lodrat bëhen aktorë të dramës së madhe të
jetës, ngucur në odën e errët të trurit të tyre të vockël”.
Kishte nevojë poeti i “thjeshtësisë barbare” t’i rikthehet pa ledha asaj
mundus infantile, të shprishte kukulla dhe kolovitej mbi kalë të drunjtë, si
kalorës i hershëm vetmitar kah zhbirimit të “shtysës më të parë metafizike”.
“Mais ou est l’ame? ia plas poeti si fëmija. Po shpirti ku na qenka pa?
Hiç! Dhe njëherit: “Bash këtu zë fill trullosja dhe trishtimi”.
Kaq?! Po atë ku e lamë?
Atykohërash kur ishte seç na ishte... Në oaze iliadash, ehee, kohë përpara
Iliadës së vargut homerik. E di i dliri Bodler edhe moshën e foshnjes
poetike, sepse bariste dhe ndër oazet e atit Homer. Ndaj na thotë veç
zëfillin, atë me emrin trisht (që ndër ne tingëllon si numër). Nëmos e ditka
ku është shpirti, ama di si mishërohet.
Se as ati i epikës s’na e tha ku shpirti ishte, por veçse në ç’formë do prehet
dhe kush do ta përcjellë përtej: “ Trishtimi qenka fati i ynë; andaj jetët tona
do këndohen gjer në përjetësi, nga e tërë njerëzia që do t’vijojë”.
E do vijojmë ne, ende të endemi, edhe në Teatrin e kukullave te Hajnrih von
Kleist.
101