Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

SCRIPTA MANENT
ANTON ÇEFA
Sistemi poetik i Lasgushit në një monografi
(Mbi veprën e dr. Anastas Kapuranit “The Myth of Lasgush”)
Në vitin 1978, studiuesi e kritiku letrar Sabri Hamiti, në një përmbledhje të
tijen të poezive të Lasgushit me titullin simbolik “Vdekja e Nositit”, pajisur
me një studim analitik, shkruante: “Poezinë e Lasgushit e ka përcjellë
kritika letrare shqipe edhe në kohën kur është botuar nëpër revista e
publikime të ndryshme, edhe mbas daljes në libra të veçantë. Mirëpo, edhe
sot në shqip nuk kemi një shkrim monografik mbi veprën poetike të tij.”
Kjo gjendje ka vazhduar deri në ditët e sotme. Si për çudi të këtij fakti, për
poezinë e Lasgushit – këtë poet që i përket jo vetëm letërsisë shqipe por
edhe asaj botërore – kemi në dorë të parën monografi dhe këtë në gjuhë të
huaj: “The Myth of Lasgush”, vepër analitike me vlera të mëdha shkencore,
e studiuesit Anastas Kapurani, botuar në Upfront Publishing LTD, United
Kingdom, në v. 2004.
Është i gjatë vargu i punimeve studimore për poezinë e Lasgushit. Ai fillon
me Çabejn, (artikull i vitit 1929), dhe vijon me Nonda Bulkën (në një
shkrim panoramik për letërsinë e kohës), Skënder Luarasin (një artikull
gjithashtu panoramik, me titull “Letërsia moderne në Shqipëri”, në gjuhën
serbo-kroate), Mitrush Kutelin, Kristë Malokin. Myzafer Xhaxhiun, Vehbi
Balën, Rexhep Qosjen, Sabri Hamitin dhe Frida Idrizin. Ismail Kadare, në
“Ftesë në studio” e ka çekur poezinë e Lasgushit dhe ka dhënë disa të dhëna
me interes për jetën e tij në kohën e diktaturës. (Nuk jam plotësisht në dijeni
nëse është bërë ndonjë studim i tillë nga v. ’90 e këndej).
Rexhep Ismaili në mbasthënien e librit të tij “Poezia e Mihail Eminescu-t”,
duke kritikuar studiuesit e metodës krahasimtare, që kanë bërë fjalë për
ndikimet e Eminescu-t tek poezia e Lasgushit dhe duke argumentuar faktin
që “epërsia e Lasgushit ndaj Eminescu-t është e dukshme, ka shtruar
problemin shumë të rëndësishëm që “kur flasim e shkruajmë për poezinë
është mirë të nisemi përherë nga teksti konkret, të bëjmë interpretimin e tij
dhe interpretimin e figurave poetike e nocioneve, për të gjetur verifikimin e
tyre një herë brenda sistemit poetik të autorit, e pasi të bëjmë këtë punë të
kërkohen lidhje e përgjasime.” (Për këtë paragraf dhe të mësipërmin, shih:
Sabri Hamiti: “Lasgush Poradeci – Vdekja e Nositit”, f. 46).
294