Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

parë Colosseo-n, Tour Eiffel-in, Alpet e Evropës dhe Piramidat e Egjiptit),
kështu që rri larg të ngjashmëve, si shqipja, dhe bluan gjëra që s’i bluan
askush, sepse të tjerët nuk mund as t’i çojnë nëpër mend.
Sipas të gjitha gjasave, sa pa dalë në dritë diçka e re për sektin e fshehtë të
Sionit, argumenti i këtij refuzimi do të mbetet enigmë për hulumtuesit e
psikologjisë dhe ideve bashkëkohore. Sidoqoftë, tregimi mbaron këtu, ku
duhej të fillonin dokumentet (jermi i tmerrshëm i tyre), të cilat një njeri si
unë nuk i njeh, pasi dëshmitë e ndryshme gojore nuk mund t’i përdor si të
tilla, sado të besueshëm të jenë njerëzit që i thonë. Ndoshta ndonjëherë do të
kemi të bëjmë me diçka që do ta quajmë punë më të mençur: do të kemi të
bëjmë me ese apo studim.
LINDITA KOMANI
Refuzuesi Hesse, Lasgush refuzuesi
Ndjekja e një emisioni për shkrimtarin Hermann Hesse më solli para më
shumë se dy vjetësh deri në librin “Zarathustras Wiederkehr (Kthimi i
Zarathustrës)”. Në një publikim të shtëpisë botuese Suhrkamp libri me këtë
titull ka në përmbajtje fjalën që në vitin 1919 Hesse i drejtoi rinisë gjermane
përmes thirrjes kritike “Kthimi i Zarathustrës” dhe shkrime të tjerë kundër
radikalizmit të majtë dhe të djathtë. Libri u desh të porositej pranë një
librarie të madhe, sepse nuk bën pjesë tek tepër të frekuentuarit e Hesse-s, të
cilët rëndom mundesh t’i gjesh në çdo librari të një shteti gjermanishtfolës.
Letrar-artistikja brenda tij është e asaj natyre që pak dijnë ta vlerësojnë e aq
më pak ta preferojnë.
Janë bërë dy vjet prej atëherë, por tronditja edhe në të lexuarën për të
disatën herë më mbetet si në herën e parë, edhe figurat që më shfaqen para
syve janë thuajse të njëjtat. E do sinqeriteti i këtij rasti të shprehem se disa
figura të tjera më janë shtuar disa pas leximit të “Rrno vetëm për me
tregue”. Por më e qartë mes të gjithave më mbetet fytyra e Lasgush
Poradecit. Ndoshta sepse në mendimin tim ai shfaqet si aplikuesi më i
suksesshëm në praktikë i fjalëve që Hesse i ngriti si profeci për ç’do
ndodhte me poetët në komunizëm, i përshkrimit që dha për poetin e vërtetë
në tërësinë e letrave që u titulluan “An einen Kommunisten (Një
komunisti)”.
Për siç e ka dashur fati, Hesse dhe Lasgushi kanë njëfarë ngjashmërie në
pamje, një frymë e ngjashme i lidh dhe në të shkruar me atë mbajtjen pezull
në një masë të mrekullueshme poetike, të dy e kanë pasur syrin e dorën e
piktorit... Kur e vendos veten të gjesh ngjashmëri të kësaj natyre, mbetet
354