Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

Ja, si e thotë Nietzsche: “Pa mite...çdo kulturë humbet pjellorinë e
shëndetshme të energjisë së saj të lindur; vetëm një horizont i përvijuar nga
miti mund të sigurojë unitetin e qytetërimit të gjallë që ai mbyll përbrenda”.
Adulti nuk njihet si i rritur prej shkëputjes, adulterit tradhëtor që u mbivë
kukullave.
Duke humbur me dashje, veç të tjerash, edhe vizionin foshnjor e pulsionin
rinues, fantazinë, imagjinatën e beftë, që na i mban gjallë veç fëmija
përbrenda nesh.
Qetësisht alarmante, si vetë marrëdhënia e fëmijës me kukullën, raportit me
papërfilljen, njeriut me shpirtrat (Se nuk rresht Rilke dhe përshkruan
shpirtin kukull, shtrënguar fort në dorën e foshnjes nën ethe, si të vetmen
gjë që kishte ende forca të mos e lëshonte, ndërsa ethja e ligë e vdekjes po
avitej), mitet e përrallat na venë në kandar moralin tundues, rrëgjues dhe ato
pak parime, ...që mezi ia dalim mbanë të mos i flakim.
Më shumë se sa jemi ne që shohim kukullat, kukullat na shohin ne.
Ne shohim në to të vetmit miq të përbashkët, rreptësisht të sigurtë, që kemi
pasur në jetë, kësoj jete ku, ndërkohë, për të qenë si miq na duhet,
medoemos, të shpikim armiq të përbashkët.
A nuk dëshiron njeriu që të vijojë të krijohet në sajë të imazhit të miteve të
kukullave, përrallave që vet ka sajuar?
Por miti, vëren miku i tyre - Levi Strauss, përbëhet nga shumësia e
varianteve të tij.
Hë pra si i bëhet, ende sot, kur njeriu shumicë do që të shohë të gjtha
kukullat veç tek vetja e tij, dhe nuk sheh tek tjetri asnjërën prej tyre!
Thonë se Ronstadi u zemërua, pse s’ja zhveshi dot veset heroit të tij (le
dernier nuit de don Juan), që s’rreshtte së gënjyeri veten, prandaj nuk e
vërvit në ferr natën e fundit të romanit.
Por e braktis në një teatër kukullash!... që të mbetet rob i legjendës së vet.
Shih një kukull! E bukur paq... meqë si e trishtë.
Si shkak trishtimi. Kukull aq!
Po shih lotin në mollzën e saj pa! Atë pikël shi rrëzuar prej syrit
të fëmijës mbi kukullën si epikë ndër duar.
Shumë më i bukur loti... edhe pa lypur shkak.
Plot hirë, i vërtetë, i njelmët, i trishtë, shkaktar, i shkaktuar.
Si një gjëhiç! Vegim. Këputur ëndrrash foshnjërie.
vetë shkak vetë trishtim! Për hiçgjë; Si në përrallë pengjesh fëmijërie.
Si një asgjë. Asgjë tepër, kurrgjë mangut. Pikë loti!
103