Revista Haemus nr. 30-32 - Libraria pentru toti

kryqin te shtylla ku do ta mbërthejnë për të vdekur. Mirëpo Krishti nuk
dënohet me Skëterrë pas vdekjes, ku të cfilitet duke mos e çuar dot kryqin te
shtylla e, sa herë që ai t'i bjerë nga supet, të kthehet prapsht e ta fillojë
veprimin nga e para. Krishti e do ndëshkimin, kryqin, ai është i barabartë
me kryqin. Thuhet se Krishti vdiq i lumtur, pasi u dha ngushëllim njerëzve
me vdekjen e vet dhe akti i tij ka një fillim e një fund. Te Sizifi ndodh
ndryshe: në jetë u ka sjellë telashe e mundime njerëzve dhe perëndive, ka
ndërtuar mure me gur për të ndarë njerëzit, se kështu realizonte dëshirat e tij
të prapshta, dënimi i tij për të mbartur gurin ka si qëllim të vetëm
ndëshkimin dhe kjo nuk ka mundësi t'i sjellë gëzim, aq më tepër kur thuhet
në mit, se kur i iku vdekjes një herë, iu dha i shfrenuar gëzimeve të jetës.
Po të lexojmë mitin e Odisesë, mësojmë se duhet të ketë qënë kjo kohë kur
Sizifi u lidh për kënaqësi epshore me Antiklenë, të fejuarën e Laertit,
(prindët e ardhshëm të Odisesë), prej nga do të lindte heroi mitik i Trojës.
Pra, Odiseja na del sipas këtij miti, djalë jo i ligjshëm i Sizifit. Prej tij
besohet t'i ketë marrë disa nga veset: sidomos dinakërinë, vjedhjen dhe
gënjeshtrën. Kujtojmë se në Luftën e Trojës ai u fut me Diomedin fshehtazi
në Trojë dhe grabiti statujën mbrojtëse të qytetit, Paladiumin.
Sipas historianëve të lashtë, Peloponezi dikur quhej Pellazgji dhe dihet se
pellazgët qenë mjeshtra në ndërtime muresh me gurë qiklopikë. Ata kishin
ndërtuar edhe muret e Athinës së vjetër. Dihet se atikasit i dëbuan pellazgët,
por para se ta bënin këtë, zuri fill fushata propagandistike kundër tyre. Dihet
se dëbimet kryhen me dhunë, jo me mirësjellje. Në mitin propagandistik
mbi Tezeun, heroin e Atikës, mes të tjerave heroizma të Tezeut, përmendet
vrasja e hajdutit Sinid, të mbiquajtur Pitiokampt, (përkulës i pishave). Ai
ishte i pajisur me një forcë të madhe, përkulte pishat më të trasha, afronte
majat e tyre dhe lidhte aty kalimtarët që kishte zënë. Degët, kur
drejtoheshin, i shqyenin viktimat. Sinidi vepronte në ngushticën e Korintit,
njëlloj si Sizifi dhe Skironi. Të tre janë me forcë të madhe, të cilën e
përdorin për të kryer të këqia dhe ndëshkohen. Po ashtu, në mitin mbi
Tezeun, ky vrau Skironin në kufirin midis Megarës dhe Atikës, e hodhi në
det, por deti dhe toka nuk donin ta pranonin trupin e hajdutit, kështu që ai
qëndroi për ca kohë i varur në ajër, derisa më në fund u shndrrua në
shkëmb. Te ky mit kuptohet fare qartë se ky popull, pra pellazgët, as të
gjallë nuk kishin më vend në tokë e në det, se toka dhe deti duhej t'i
përkisnin një populli tjetër, të cilët i përfaqësonte heroi i tyre, Tezeu.
Skironi shndrrohet në gur, në atë që i simbolizon pellazgët, njerëz të mureve
me gurë qiklopikë. Kurse Sizifi u dënua të ngrinte në Skëterrë një gur të
madh, pa arritur ta çonte dot në majë të malit, në një mundim të pafund e të
padobishëm. Në të gjitha këto raste, asnjë prej këtyre figurave mitike, në
veçanti Sizifi, nuk mund të ndjehen të lumtur. Miti i Sizifit fare mirë mund
98