Codeerhandboek ICD-9-CM 2011 / 2012 - Ministerie van Sociale ...

DSM-IV definieert middelen afhankelijkheid als volgt:
Substance dependence is defined as a maladaptive pattern of substance use leading to
clinically significant impairment or distress, as manifested by three (or more) of the following,
occurring any time in the same 12-month period:
1. Tolerance, as defined by either of the following: (a) A need for markedly increased
amounts of the substance to achieve intoxication or the desired effect or (b) Markedly
diminished effect with continued use of the same amount of the substance.
2. Withdrawal, as manifested by either of the following: (a) The characteristic withdrawal
syndrome for the substance or (b) The same (or closely related) substance is taken to
relieve or avoid withdrawal symptoms.
3. The substance is often taken in larger amounts or over a longer period than intended.
4. There is a persistent desire or unsuccessful efforts to cut down or control substance
use.
5. A great deal of time is spent in activities necessary to obtain the substance, use the
substance, or recover from its effects.
6. Important social, occupational, or recreational activities are given up or reduced
because of substance use.
7. The substance use is continued despite knowledge of having a persistent physical or
psychological problem that is likely to have been caused or exacerbated by the
substance (for example, current cocaine use despite recognition of cocaine-induced
depression or continued drinking despite recognition that an ulcer was made worse by
alcohol consumption).
Zowel voor alcoholisme als alcoholmisbruik geldt de algemene regel dat er niet op basis van waardes
gecodeerd wordt, maar dat de geneesheer de diagnose dient te stellen.
Intoxicatie vs Poisoning
ICD maakt een verschil tussen poisoning (= vergiftiging) en intoxicatie (=dronkenschap, roes).
Hierbij wijst “poisoning” op het toxische effect van het middel, terwijl “intoxication” verwijst naar het
misbruik van een middel. Maar, ze sluiten elkaar niet uit, ze zijn aanvullend.
In het typische voorbeeld van alcohol geeft 980.0 aan dat alcohol een toxisch effect heeft (b.v. coma) en
305.0x dat alcohol werd misbruikt. In het geval dat er bovendien sprake is van alcoholafhankelijkheid
wordt dit laatste 303.0x, in het geval van “pathologische” of “idiosyncratische” intoxicatie (volgens
Kaplan & Sadock's concise textbook of clinical psychiatry een twijfelachtige aandoening waarbij een
kleine hoeveelheid alcohol, die bij normale mensen een minimaal effect zou hebben, aanleiding geeft tot
ernstige gedragsstoornissen) wordt dit 291.4.
In het klinische jargon wordt echter vaak gebruik gemaakt van de term “intoxicatie” daar waar eigenlijk
vergiftiging wordt bedoeld, met name in geval van zelfmoordpogingen (zij het suïcide dan wel
parasuïcide).
Wanneer een patiënt afhankelijk van alcohol is en zich in een staat van acute intoxicatie aanmeldt bij
het ziekenhuis, wordt code 303.01 “Alcohol dependence syndrome, acute alcoholic intoxication” (Alcoholafhankelijkheidssyndroom,
acute alcoholintoxicatie) gebruikt.
Indien de patiënt zich aanbiedt wanneer hij niet acuut geïntoxiceerd is - zoals bijvoorbeeld voor een revalidatieprogramma
-, dan wordt de aandoening geclassificeerd als 303.91, “Other and unspecified alcohol
dependence” (Andere en niet gespecificeerde alcohol afhankelijkheid).
Als een diagnose gesteld wordt van “acuut en chronisch alcoholisme”, dan dient men de code 303.0x
“Alcohol dependence syndrome, acute alcoholic intoxication” (Alcoholafhankelijkheidssyndroom, acute
alcoholintoxicatie) te gebruiken, omdat ze de beide condities omvat.
Alhoewel er een code bestaat voor een geschiedenis van alcoholisme V11.3 “Personal history of mental
disorder, alcoholism” (Persoonlijke voorgeschiedenis van mentale aandoening, alcoholisme), is het toch
zeldzaam dat een patiënt met chronisch alcoholisme volledig geneest. Men dient dus meestal de code
van alcoholisme in remissie te gebruiken 303.93.
Handboek ICD-9-CM Codering
2011/2012 officiële versie
127