Kompletný zborník vo formáte PDF - Jazykovedný ústav Ľudovíta ...

kto zesłał Al-Furq‚n swemu słudze (XXV, 2) - por. KM, w. 13, s. 369: Furq‚n.
Furkan jest to bowiem jedno z określeń Koranu - ar. Al-Furq‚n `Koran’ przez
tur. furkan `ts.’. Według ar. etymologii ludowej ar. furq‚n znaczy: 1. `rozdzielenie,
oddzielenie (np. dobra od zła)’; 2. `świadectwo, dowód prawdy’ (al-furq‚n
= 1. `Koran’; 2. `święte księgi = Koran, Biblia’). Stąd też nazwa XXV sury
Koranu Al-Furqan Rozróżnienie. Tłumaczenie ar. furq‚n jako rozróżnienie występuje
w KB2: Ten, który zesłał rozróżnienie Swemu słudze (XXV, 1), Daliśmy
już Mojżeszowi i Aaronowi rozróżnienie (XXI, 48). U Tlp Koran to także kitabułłach,
czyli `księga Boga’, `księga Allaha’ z ar. kit‚b `all‚h (W, 360). Takie
tłumaczenie odnajdujemy zarówno w zabytkach Tlp jak i w polskich przekładach
Koranu z równolegle używaną formą oryginalną. Koran to również mewni - ar.
ma`n‚ `sens, znaczenie; wyobrażenie (przedstawienie), pojęcie, myśl; wyraz’ -
tur. mane, mana, män‚ `znaczenie, sens’. Woronowicz (361) objaśnia ten wyraz
jako `wykład, pojawienie’ - z kur’ana wykład mewni kazać (kitab). Przekład ar.
ma`n‚ można znaleźć również w KB1 - por. On jest wykładem prawdziwJj
wiary (XLI, 2).
Na kartach przekładów koranicznych leksem Koran jest ośrodkiem wielu
wyrażeń metaforycznych, np.: on jest rękojmią łask niebieskich, stróżem wiernych
(KB1 XXIX, 50); Koran jest światłem wiary (KB1 XXXIX, 23); on jest
drogą prostą i uzdrowieniem (KB2 XLI, 44); zwiastun radosnej wieści i ostrzeżenie
(KB2 XLI, 4); pismo przestróg (KB1 XXXVIII, 7); Koran jest odwieczną
prawdą (KB1 XXII, 53); por. KB1 XI, 20; XXI, 106; XXVII, 2; XXVII, 78-79;
XXXVI, 1; XXXVIII, 7; XLI, 2-3; XLV, 19; L, 1; LXIX, 51; LXXII, 1 - KB2
XI, 17; XV, 1; XXI, 106; XXVII, 2; XXVII, 77; XXXVI, 2; XXXVIII, 8; XLI,
3; 44; XLV, 20; L, 1; LXIX, 51; LXXII, 1; LXXXVI, 13-14; wyraźny dowód
dla ludzi, przewodnictwo i napomnienie dla bogobojnych (K3 III, 139); K3 III,
20; IV, 175. Koran jest również antropomorfizowany: czyni obietnice i grozi
(KB1 XLI, 3). W T2 (II, w. 3, s. 49) w odniesieniu do Koranu użyto rzadko
spotykanego w dobie średniopolskiej słowa dyrekcyja (`kierowanie, wprowadzanie
porządku i regulaminu’ - por. SPolXVI VI, 292, który potwierdza jego
występowanie tylko 4 r. w SarnStat): derekcijón dla lu*ij. W KM jest również
obdarzany wieloma przymiotami, np.: śveti (w. 10, s. 2), śveti *an (z ar. *a`n
`sława’, czyli sławny - w. 8, s, 7), kal‚mu All‚hi (z ar. kal‚m All‚h `słowo Boga’
- w. 11, s.22), pova*ni i mondri (w. 1-2, s. 109), son*icel (`sędzia’ - w. 2, s. 117),
dekret bo*i (w. 12, s. 121), kniha moja (`księga’ - w. 6-7, s. 257), kit‚bom verP
(ar. kit‚b `księga’, czyli `wierzchołek ksiąg’ - w. 6, s. 488).
Tekst koraniczny podzielony jest na rozdziały, czyli sury (z ar. sčra `rozdział
Koranu’) i wersety, ajaty (z ar. ‚ya[t] - `znak, cecha; cud; wzór; werset Koranu’;
stąd w tur. ayet - `werset Koranu’).
W zabytkach Tlp występuje forma oryginalna, pochodząca z języka ar. - sura
(por. ar. sčra). Przez Woronowicza i Akiner wyraz sura jest charakteryzowany
w następujący sposób: `sura, rozdział Koranu’ (W, 364: siurej, siureji); `nazwa
na oddzielnie dane Muhammadowi objawienia, które tworzą rozdziały Koranu;
311