Kompletný zborník vo formáte PDF - Jazykovedný ústav Ľudovíta ...

- raz w formie imiesłowu:
12/25 da vozraduüt´ [s] vsi upovaüw∕i na tå - EÙfranq»twsan p£nt oƒ
lp…zont ˜pˆ so…
Czasownik ten jest czasownikiem nieprzechodnim, występującym w tekście
z dopełnieniem, z przyimkiem ‘na’. Mógł on również, choć rzadziej, łączyć się
z przyimkiem kß , ale takie połączenie nie pojawia się w analizowanej homilii
Pandektów. Prefiks u- pełni funkcją duratywną 15 .
Greckie lp…zw zawsze tłumaczone jest jako upßvati . Nie występuje w tej
homilii czasownik nadæti så . Choć pozornie obu czasowników można byłoby
używać wymiennie, to w tekstach kanonu scs. upßvati spotyka się tam,
gdzie jest mowa o nadziei pokładanej w Bogu, a nadæti så występuje tam,
gdzie mówi się o zwyczajnych oczekiwaniach, nadziejach. Na różnicę tę zwraca
uwagę Львов, pisząc o użyciu tych czasowników w Psałterzu synajskim:
‘upßvati в основном употребляется в значениях ‘быть убежденным,
полагаться твердо, доверять’, а nadæti så ‘полагаться, ожидать, быть
в надежде’ 16 .
W „Pandektach Antiocha” czasownik ten zawsze występuje z prefiksem u-.
Prefiks ten musiał bardzo wcześnie zrosnąć się z rdzeniem, stając się jego nierozdzielną
cząstką, co potwierdza analiza współczesnych języków słowiańskich,
w których nie występują formacje utworzone od prasłowiańskiego rdzenia
*pъv- bez prefiksu u-. W Kodeksie supraskim występuje wprawdzie pßvati,
pßvaniö, a w zabytkach języka staropolskiego – Psałterzu floriańskim i Psałterzu
puławskim – pwać i pwa, ale podobnych słów nie odnajdziemy już w żadnym
z języków słowiańskich 17 .
Miłość (gr. agape – miłość niebiańska, w przeciwieństwie do eros – miłości
ziemskiej) to centralne pojęcie dla chrześcijańskiego rozumienia Boga i wzajemnych
stosunków między ludźmi. Najważniejszym przykazaniem jest przykazanie
miłości Boga i miłości bliźniego.
W Starym Testamencie miłość jest nakazem powtarzanym w codziennej
modlitwie. Prorocy porównują miłość Boga do Izraela do miłości oblubieńczej,
trwającej niezmiennie, pomimo niewierności narodu wybranego. Pełne objawienie
miłości przynosi Jezus, który nakazuje swym uczniom wzajemną miłość
jako swoje własne przykazanie. Ma to być miłość obejmująca wszystkich ludzi,
łącznie z nieprzyjaciółmi. Ten nakaz Chrystusa – miłość nieprzyjaciół – wykracza
poza przepisy prawa Mojżeszowego, które miłość bliźniego pojmowało jako
miłość współrodaków 18 .
15
S. Słoński, Funkcje prefiksów werbalnych w języku starosłowiańskim (starobułgarskim),
Warszawa 1937, s. 273.
16
А. С. Львов, оберки по лексике памятников старославянской письменности,
Москва 1966, с. 249 – 250.
17
Ibidem, s. 251 – 253.
18
Słownik teologiczny, op. cit., s. 318.
547