PRACA DOKTORSKA

intelektualnym kapitalizm będzie potrzebował pewnych długofalowych inwestycjispołecznych w badania i rozwój, edukację i infrastrukturę. Jednakże w normalnychprocesach decyzyjnych kapitalizmu, nigdy nie wybiega się więcej niż osiem do dziesięciulat naprzód, a zwykle jedynie o trzy do czterech lat. Problem jest prosty. Kapitalizmrozpaczliwie potrzebuje tego, czego wedle własnej wewnętrznej logiki nie musi robić.” 193Chodzi tu oczywiście o długofalowe inwestycje, m.in. w edukację, ale też i inne sferypodnoszące wolność człowieka, a tym samym i sprawiedliwość, w rozumieniu Sen’a, doktórych kapitalizm kierujący się logiką maksymalizacji zysku w możliwie najkrótszymterminie (mierzonego przyrostem PKB), sam z siebie nie jest zdolny. Zdaniem Thurow’a,mamy współcześnie do czynienia ze sprzecznością na poziomie ideologii i technologii. 194Rozwój techniki wymaga wysokich kompetencji, jednakże ideologia współczesnegokapitalizmu przeczy takim inwestycjom, opowiadając się za wąsko rozumianąkrótkoterminową efektywnością ekonomiczną. Sprzeczność ta nasila się w związku zezniknięciem zagrożenia ze strony konkurencyjnych dla kapitalizmu formgospodarowania, chociażby w postaci komunizmu, który wymusił na kapitalizmieokreślone wyrzeczenia, których efektem były państwa opiekuńcze. Potrzebna jest więcwspółcześnie nowa wielka idea, może nawet utopia, która pozwoli na przezwyciężeniesprzeczności tkwiącej w kapitalizmie. 195Reasumując poglądy Lestera C. Thurow’a można stwierdzić, że uważa on, iż nie masprzeczności między rozwojem ekonomicznym a sprawiedliwością w rozumieniu Sen’a,gdyż współcześnie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej sprawiedliwość i efektywnośćpotrzebują siebie na wzajem, abyspołeczeństwa mogły się rozwijać.Znamienne w tym kontekście są poglądy amerykanskiego historyka i politologa,Ira Katznelson’a, autora książki „Zaklęte koło liberalizmu. Listy do Adama Michnika”.Książka ta jest próbą nawiązania dialogu pomiędzy polskim liberałem a liberałem zzaAtlantyku. Autor wskazuje wyraźnie, że polski liberalizm ukształtował się jako negacjawobec socjalizmu, czerpiąc przez to przede wszystkim z Hayek’a czy Friedmann’a. Lecz193Thurow L. C, Przyszłość kapitalizmu: jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra,Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 1999, str. 29.194 Tamże, str. 21-23.195 Tamże, str. 332.99