PRACA DOKTORSKA

Jak wskazuje powyższa tabela, można wyodrębnić trzy zasadnicze grupy państw napodstawie ich uszeregowania ze względu na wskaźnik odrynkowienia. Grupy te będąstanowiły podstawę dokonanej przez Esping-Andersen klasyfikacji państw o orientacjispołecznej, w której brał on również pod uwagę stratyfikację społeczną oraz relacjepaństwa, rynku i rodziny. 363 Pierwszy model to liberalne, czy też rezydualne „welfarestate”. Odpowiada on pierwszej grupie państw z tabeli nr 5, w przypadku którychwskaźnik odrynkowienia jest dość niski i przyjmuje wartości z przedziału od 13 do 23,4.W modelu tym zasadnicze znaczenie posiada rynek, zaś pomoc świadczona jest wyłącznienajbiedniejszym, którzy uzyskując ochronę dotykani są jednocześnie zjawiskiemstygmatyzacji. Mechanizm weryfikacji potrzeb i sytuacji materialnej jednostek jestpodstawą przyznawania świadczeń. W modelu tym, którego doskonałym przykłademmogą być np. Stany Zjednoczone egzystencja ludzi nie jest w poważny sposóbuniezależniona od rynku. To rynek jest wiodącym miejscem zaspakajania potrzeb,państwo zaś może interweniować jedynie w sytuacjach krytycznych i to w sposób mocnoograniczony. Kolejny model, jaki wyróżnił Esping-Andersen, to państwo o orientacjispołecznej o charakterze korporacyjno-konserwatywnym, zwane również po prostubismarckowskim. W modelu tym system bezpieczeństwa socjalnego oparty jest nastosunku pracy, zaś jego zasadniczym celem jest podtrzymanie, przynajmniej częściowe,ciągłości dochodów pracownika w sytuacji wystąpienie okoliczności, które uniemożliwiająmu wykonywanie pracy (wypadek, choroba, starość, bezrobocie). Podstawowymnarzędziem w ramach modelu bismackowskiego są ubezpieczenia społeczne, zaś samsystem charakteryzuje się jednocześnie niskim poziomem redystrybucji i średniąwysokości wskaźnika odrynkowienia. Ostatnim modelem „welfare state” jest tenokreślany mianem modelu uniwersalistycznego (powszechnego), czy teżsocjaldemokratycznego. Charakteryzuje się on wysokim poziomem uniezależnienia ludzi363 System liberalny wzmacnia dualizm struktury społecznej powodując podział na tych mających dostęp dopomocy i tych dostępu pozbawionych. Systemy korporacyjno-konserwatywne sprzyjają wytwarzaniu sięidentyfikacji klasowej i lojalności względem państwa. Właściwy dla Skandynawii model uniwersalistycznygeneruje bardziej egalitarną strukturę społeczeństwa. (w:) Esping-Andersen G., The three worlds of Welfarecapitalism, Harvard University Press, Harvard, 1990: przytaczany przez Merrien F. X., Etat Providence,Presses Universitaire de France, Paris, 1997, str. 87.171