PRACA DOKTORSKA

przeszłości, okres czasu. Trzyletnie, czy nawet roczne analizy zyskowności i efektywnościprzedsiębiorstw, zastąpiły analizy semestralne, a nawet trymestralne. W związku zewzrostem konkurencji na poziomie globalnym, wyników finansowych oczekuje się „tu iteraz”. Socjologia natomiast niemalże od zawsze posługiwała się znacznie dłuższąperspektywą czasową. Wystarczy spojrzeć na podstawowe procesy, które opisuje:socjalizacja, integracja, itp., to procesy, które trudno w krótkiej perspektywie w ogólezaobserwować.Z tego też powodu poszukiwania wspólnego mianownika dla socjologii i ekonomii,dla sprawiedliwości i efektywności, nie wymaga tylko kompromisu na poziomiezawartości merytorycznej ich twierdzeń, ale wymaga także zbliżonego podejściametodologicznego.Jak pisze Jan Dziewulski w swoim tekście „Sprawiedliwość społeczna jakoprzedmiot sporu”, relacja między sprawiedliwością a efektywnością może mieć charaktersprzeczności, lecz wraz ze zmianą ujęcia czasowego może uzyskać także właściwości zgołaprzeciwne. Dziewulski pisze: „w krótkim okresie „sprawiedliwość społeczna" i„efektywność ekonomiczna” mogą być i bywają wysoce nawet konkurencyjne. (...) Takżew średnim okresie koszt ekonomiczny przyjęcia zasad „sprawiedliwości społecznej" możespowodować zmniejszenie środków na modernizację i rozwój gospodarki. Wzrostefektywności zależy jednak od wielu warunków, a niesprawiedliwość społeczna - w innywprawdzie sposób - wpływa na efektywność zdecydowanie ujemnie. (...) Wydaje się, iż wdłuższym okresie „efektywność ekonomiczna" i „sprawiedliwość społeczna" wzrastająraczej równolegle, a przynajmniej mogłoby tak być, bowiem wzrost pierwszej umożliwiapostęp drugiej” 197 . To, o czym należy jednak pamiętać, to ogólny trend historyczny, którybezwzględnie dowodzi, że wraz z postępem cywilizacyjnym, wzrostem poziomu życia, awięc i sprawiedliwości, wzrastała efektywność ekonomiczna. 198 Tak więc w ujęciuhistorycznym nie tylko nie mamy do czynienia ze sprzecznością sprawiedliwości iefektywności, lecz wręcz przeciwnie, oba te wymogi potrzebują siebie wzajemnie by mócw ogóle zaistnieć.197 Efektywność a sprawiedliwość, Wilkin J., "Key Text", Warszawa, 1997, str. 179-180.198 Tamże, str. 181.101