PRACA DOKTORSKA

Paradygmat ten został dość szczegółowo przedstawiony w części pierwszej niniejszejrozprawy, dlatego w tym miejscu przedstawiony zostanie wyłącznie jego wpływ napowstanie państwa o orientacji społecznej. Otóż Keynes doszedł do przekonania, że stanbraku równowagi w gospodarce wynika z niedoboru popytu, ten zaś może stymulowaćwyłącznie państwo odpowiednią polityką fiskalną i wydatkami publicznymi, zgodnie zzałożeniami teorii mnożnika. Postulując na rzecz interwencji państwa w drodzezwiększania wydatków publicznych, Keynes stał się mimowolnie ojcem „welfare state”,choć sam kierował się wyłącznie chęcią znalezienia sposobu na przywrócenie gospodarcestanu równowagi, gdyż był przekonany, że ani niewidzialna ręka rynku, ani egoizmjednostki na to nie pozwolą. Aby najbardziej obrazowo wyjaśnić idee Keynes’a, można sięposłużyć metaforą odwołującą się do współczesności. Wystarczy bowiem sobie wyobrazićautostradę w godzinach szczytu, po której stosunkowo wolno posuwa się sznursamochodów. Nagle jeden z pojazdów przewożących jakiś sporych rozmiarów przedmiot,gubi go, a ten spada na jezdnię, zmuszając gęsto poruszające się samochody do jegoomijania. Autostrada może być metaforą rynku, zaś upuszczony przedmiot źródłemnierównowagi na rynku powodującym jego destabilizację. Posługując się teraz modelemklasycznym i wychodząc z założenia, że każda jednostka dążąc do realizacjiindywidualnych interesów przyczynia się do pomyślności wszystkich, przeszkoda z droginie zostanie raczej usunięta, gdyż każdy kierując się wyłącznie własnym interesem uważa,że lepiej, aby zrobił to ktoś inny. Potrzebna jest więc w tym wypadku interwencja kogoś,kto może wzbić się ponad swój własny partykularny interes, kogoś, kto poniesie kosztusunięcia przeszkody w imię pomyślności wszystkich, na co nikt z osobna by się niezdobył. Tym kimś zdaniem Keynes’a jest właśnie państwo.Kolejną grupę teorii, które zostaną obecnie omówione, stanowią te odwołujące siędo podejścia funkcjonalnego. Państwo o orientacji społecznej jest w nich ukazywane, jakoimperatyw, czyli swoisty wymóg społeczeństw industrialnych ze względu na czynnikiekonomiczne, dążenie do równowagi systemu społecznego oraz demokratycznedojrzewanie społeczeństw. Zdaniem takich autorów, jak Lebaux czy Wilensky,industrializacja, rozwój technologii i urbanizacja, pociągają za sobą skutki objawiające się121