PRACA DOKTORSKA

Tabela nr 3. Znaczenie usług socjalnych w wybranych krajach europejskich.Stosunek: usługi / transferyFrancja 0,12Niemcy (Zachodnie) 0,16Wlochy 0,06Dania 0,33Szwecja 0,29Źródło: Esping-Andersen, G., L'État social sans travail : l'impasse des stratégies delicenciement et du familialisme dans les politiques sociales en Europe continentale,(w:) Comparer les systèmes de protection sociale en Europe du Sud, Volume 3, MiRe,Paris, 1997.Omawiając formy i sposoby finansowania świadczeń socjalnych nie możnazapomnieć o specyficznej ich kategorii, jaką stanowią „uzupełniające systemybezpieczeństwa socjalnego” (protection sociale complémentaire). Do tej kategorii zaliczyćmożna np. uzupełniające wobec systemu generalnego ubezpieczenia emerytalne, jednak wkategorii tej mieszczą się także kasy samopomocowe (mutualité), prywatne firmyubezpieczeniowe, stowarzyszenia, a nawet rodzina. Kasy samopomocowe obok związkówzawodowych odgrywały w Wielkiej Brytanii spore znaczenie w pełnieniu funkcjisocjalnych. Sytuacja ta uległa zmianie po reformach Beveridge’a, kiedy to znaczenieowych form samopomocy znacznie spadło. 348 W Niemczech po utworzeniu systemuobowiązkowych ubezpieczeń społecznych kasy samopomocowe zostały po prostuwchłonięte przez nowy system. Spore znaczenia w Niemczech i Wielkiej Brytaniiodgrywa dodatkowa ochrona socjalna, jaką zapewniają sami pracodawcy, opłacając swoimpracownikom dodatkowe ubezpieczenia, jak chociażby cieszące się dużą popularnościądodatkowe ubezpieczenia emerytalne. Nie można jednak zapomnieć również o roli, jakąw przejmowaniu funkcji socjalnych państwa odgrywają organizacje zaliczane do trzeciegosektora, a więc przede wszystkim różnego rodzaju stowarzyszenia. Pod tym względemsilne tradycje posiadają państwa nordyckie, w których stowarzyszenia swobodnierozwijały się od początku XIX wieku, pełniąc wiele funkcji społecznych, nie napotykając348 Southall H. R., Ni État ni marché : Les premières prestations sociales en Grande-Bretagne, (w :) Comparerles systèmes de protection sociale en Europe, Volume 1 : Rencontres d’Oxford, MiRe, Paris, 1995, str. 65-103.164