PRACA DOKTORSKA

Dlatego wiele na temat ich stosunku do państwa zostało powiedziane w podrozdzialewcześniejszym. Francuskiej opinii publicznej bardzo bliskie jest pojęcie solidarności isprawiedliwości, jednakże siłą sprawczą, która ma w tym zakresie owe oczekiwaniarealizować nie są pojedynczy obywatele, lecz wspólnota jako całość. Gay stwierdził, że weFrancji dominuje przekonanie, że człowiek znalazłszy się w trudnej sytuacji podlegaprzede wszystkim odpowiedzialności zbiorowej i że to w pierwszej kolejności wspólnota,przed rodziną, organizacjami pozarządowymi, czy Kościołem, ma względem niegookreślone zobowiązania. Jako przykład przywołał on debatę, jaka miała miejsce we Francjilatem 2004 roku, kiedy odkryto gwałtowny wzrost liczby zgonów wśród osób starszychpozostających często bez opieki w związku z występującymi silnymi upałami. Gay zwróciłuwagę, że „w toku społecznej dyskusji niemal automatycznie zwrócono się w kierunkupaństwa, jako instytucji, która winna zainterweniować.” 1044 Do podobnych wnioskówdoszedł Deunette, który zaobserwował postępujący proces delegowania odpowiedzialnościza różnego rodzaju ryzyka społeczne z obywateli na wspólnotę, którą uosabia państwo.Deunette określił ten proces jako stopniowe zastępowanie solidarności pierwotnej, którejsiłą sprawczą są sami obywatele, solidarnością zinstytucjonalizowaną (wtórną), którejrealizatorem i gwarantem staje się państwo. 1045 Z kolei De Planche zanik solidarnościpierwotnej wiązała przede wszystkim z rozbiciem rodziny i ograniczeniem bezpośrednichkontaktów międzyludzkich, w związku z postępem technologicznym i rozwojem środkówszybkiego komunikowania (internet, telefony komórkowe, itp.). Stwierdziła ona, że„rodzina została zastąpiona przez państwo opiekuńcze. Państwo, które jest jednak tylkoinstytucją i rodziny zastąpić nie może. Rodzina dostarcza prócz wsparcia materialnegowsparcie molarne, a dzieci otacza prawdziwą opieką. Dlatego w tej dziedzinie państwo niejest w stanie całkowicie zastąpić rodziny.” 10461044 Cytat z wywiadu z Georges’em Gay, dziekanem Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu w Saint-Etienne – październik 2004 rok.1045 Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Jean Paul’a Deunette’a, wykładowcę uniwersytetów wLyonie i Paryżu – październik 2004 rok.1046 Cytat z wywiadu z De Planche, byłą publicystkę dziennika Les échos de Rhône-Alpes – październik2004 rok.563