PRACA DOKTORSKA

Podsumowując niniejszy podrozdział można z pewnością wysunąć wniosekdotyczący trwałego zakorzenienia w francuskiej świadomości zbiorowej idei związanychze sprawiedliwością społeczną, solidarnością i brakiem akceptacji dla nierównościspołecznych. Postawy te mają jednak charakter koniunkturalny, a ich intensywnośćzależy do kondycji materialnej społeczeństwa. W związku z tym należy stwierdzić, że wwyniku kryzysu sięgającego lat 80-tych, w społeczeństwie francuskim zaszły określonezmiany. Respondenci zwracali uwagę na powolne odchodzenie od republikańskiegoegalitaryzmu, słabnięcie wśród Francuzów postaw solidarnościowych oraz stopniowywzrost akceptacji dla określonych nierówności. Traktowane jest to często jako skutekuboczny solidarności zinstytucjonalizowanej, ograniczającej solidarność pierwotną.Zmiany te można również dostrzec w warstwie znaczeniowej pojęcia sprawiedliwości.Sprawiedliwość jest bowiem coraz częściej kojarzona przez Francuzów już nie tylko zrównością czy solidarnością, ale także z zasadą równych szans i pojęciem équité oanglosaksońskich korzeniach, które stopniowo wypiera francuską égalité. Francuskiespołeczeństwo stało się społeczeństwem typowo merytokratycznym, akceptującymdziałania noszące znamiona dyskryminacji pozytywnej, celem realizacji zasady równościszans. Zgodnie ze wspominaną zasadą twardej reguły i miękkiej praktyki, na poziomieteorii, społecznych przekonań i politycznego dyskursu, francuskie społeczeństwopozostaje społeczeństwem egalitarnym. W praktyce społecznej sytuacja przedstawia sięjednak zgoła inaczej, a ideały ustępują miejsca społecznemu pragmatyzmowi. Częstojednak jest tak, że Francuzi, jak powiedział jeden z respondentów, wolą żyć w świecieswoich wyidealizowanych społecznych przedstawień.3.4.3. Opinie Francuzów na temat roli państwa w funkcjonowaniuspołeczeństwa i rozwiązywaniu jego problemów z punktu widzeniafrancuskich ekspertów społecznych.Stosunek przedstawicieli francuskiego społeczeństwa do roli państwa jestbezpośrednio związany ze sposobem, w jaki Francuzi rozumieją sprawiedliwość społeczną.562