PRACA DOKTORSKA

oraz odejścia od egalitaryzmu w kierunku ekuityzmu i zasady równości szans właściwychdla liberalizmu anglosaksońskiego.Mimo wspomnianego osłabienia tendencji solidarnościowych i wspólnotowych wdalszym ciągu Francuzi oczekują pomocy w pierwszej kolejności od państwa, któregospołeczne wyobrażenia sięgają korzeniami ideału wszechogarniającej ich życie monarchiii republiki zarazem. Choć nie oceniają oni jego funkcjonowania w sposób pozytywny,gdyż jest ono najczęściej zbyt hojne dla „społecznego innego”, odczuwają lęk, kiedypróbuje się ono wycofywać z określonych sfer życia społecznego, „zwracając im”odpowiedzialność za własny los. Powoduje to swoistą społeczno-psychologiczną blokadęobjawiającą się w tym, iż mimo powszechnej zgody w kwestii negatywnej diagnozykondycji Etat-providence, wprowadzenie poważniejszych zmian jest po prostupolitycznie niewykonalne. Znamienne jest wreszcie to, że żaden z ekspertówspołecznych nie odważył się bezpośrednio zanegować racji bytu „welfare state”, zaśróżnice w wypowiedziach dotyczyły jedynie głębokości postulowanych reform.Nie dziwi w związku z powyższym dominujące wśród ekspertów społecznychprzekonanie o możliwości pogodzenia wymogów sprawiedliwości społecznej iefektywności ekonomicznej. Rozłożenie społecznych akcentów działa w każdymwypadku na korzyść społecznej sprawiedliwości, względem której ekonomicznaefektywność, czy wzrost gospodarczy, mają znaczenie instrumentalne, gdyż dostarczająmaterialnych środków na jej realizację. Francuskie Etat-providence ma więc wprzekonaniu francuskich ekspertów społecznych przed sobą przyszłość, a obecneproblemy nie oznaczają jego klęski, która stanowiłaby cywilizacyjny regres, lecz sąwynikiem zachwiania równowagi między efektywnością i sprawiedliwością,spowodowaną procesami właściwymi dla przełomu XX i XXI wieku. Rozwiązaniem niejest więc demontaż „welfare state”, lecz jego reforma, która pozwoli na powtórneprzywrócenie równowagi między sprawiedliwością i efektywnością. Problem wprzypadku Francji polega na tym, że proponowane kierunki reform uderzają waksjologiczny szkielet tego społeczeństwa.605