PRACA DOKTORSKA

Niniejsza rozprawa, której przedmiot w dużej mierze skupia się wokół kontrowersjizachodzącej pomiędzy sprawiedliwością społeczną a efektywnością ekonomiczną, jestwięc próbą odnalezienia wskazówek, które mogłyby przybliżyć społeczeństwa do owegozłotego środka. Tym samym jest ona próbą nawiązania dialogu, czy budowy mostów,pomiędzy zamkniętym światem ekonomii z żyjącym w nim homo oeconomicus, aperspektywą socjologiczną z właściwą jej istotą społeczną, jaką pozostaje człowiek.Podobne próby podejmowane są już od dłuższego czasu, dając w rezultacie począteknowej nauce określanej mianem socjoekonomii. 8 Jej następstwem jest wizja jednostkiokreślanej przez Morawskiego jako człowiek społeczno-ekonomiczny. 9Piszący te słowa jest przekonany, że synteza perspektywy właściwej dla socjologii iekonomii oraz równoczesne spojrzenie od strony homo oeconomicus i homo sociologicus,są dziś bardziej potrzebne niż kiedykolwiek wcześniej. Wynika to z przemian, jakienastąpiły w Europie i na świecie w ciągu ostatnich 30 lat.Szczególną uwagę należy zwrócić na dwa procesy. Pierwszy dotyczy przemian,jakie nastąpiły w ramach współczesnej gospodarki kapitalistycznej, a więc przejściaspołeczeństw z epoki industrialnej, w której głównymi zasobami decydującymi o rozwojubyły surowce naturalne oraz potencjał przemysłowy i produkcyjny, do społeczeństwaopartego na wiedzy i kompetencjach oraz szeroko pojętym kapitale ludzkim. Jak piszePeter Drucker „nowe społeczeństwo, a ono już istnieje, jest społeczeństwempokapitalistycznym. Będzie ono z pewnością korzystać z wolnego rynku jako jedynegosprawdzonego mechanizmu ekonomicznej integracji. Nie będzie to społeczeństwoantykapitalistyczne. Nie będzie to nawet społeczeństwo niekapitalistyczne. (...)Podstawowe działania tworzące dobrobyt nie będą ani dzieleniem kapitału do produkcji,ani siły roboczej, dwóch obszarów teorii ekonomicznych XIX i XX wieku. Wartość jestobecnie tworzona przez produktywność i innowację, a obie są zastosowaniem w pracywiedzy. Wiodącymi grupami w społeczeństwie wiedzy będą wykwalifikowani8 Morawski W., Socjologia Ekonomiczna, PWN, Warszawa, 2001, str. 12-15; Patrz również: Wilkin J., Jakikapitalizm, jaka Polska, PWN, Warszawa, 1995, str. 61-65.9 Tamże, str.34.12