PRACA DOKTORSKA

jakim stanie znajduje się dane społeczeństwo – bez tego dyskusja jest w ogóleabsurdalna.” 1097Le Boucher diagnozę obecnej sytuacji w kwestii relacji między wymogiemsprawiedliwości społecznej i efektywności ekonomicznej wiązał z upadkiem w latach 80-tych XX wieku modelu keynesowskiego. W przypadku Francji jest on zdania, że o ilejakobiński model funkcjonowania państwa, z tendencją do odgórnego narzucaniaprawnych uregulowań, jest z pewnością skazany na porażkę, o tyle model społeczny maprzed sobą przyszłość. W wywiadzie stwierdził on, że „perspektywa pewnej wspólnoty,gdzie ludzie funkcjonują razem, jest przynajmniej na poziomie abstrakcji efektywniejszaniż sztywny indywidualizm.” 1098 Zasadniczy problem polega jednak jego zdaniem naprzełożeniu tego założenia na praktykę życia społecznego. O ile było to możliwe, kiedymodel keynesowski działał, to obecnie wydaje się to ponownie nieosiągalne. Dodał on, że„jak do tej pory nie znaleźliśmy sposobu na przeniesienie tego modelu do rzeczywistości.Nie odkryliśmy systemu, który pozwalałby na jednoczesne zwiększanie efektywności ipostęp na poziomie sprawiedliwości społecznej. Ze względu na przerwaną więź międzykapitałem i pracą, na dzień dzisiejszy relacja między sprawiedliwością a efektywnościąprzedstawia się jako opozycja, czy też alternatywa, która stawia przed nami koniecznośćdokonania wyboru jednego, bądź drugiego priorytetu. Obecną sytuację można byprzyrównać do gry o sumie zerowej, a nie dodatniej, która miała miejsce w czasach, gdymodel Keynes’a się sprawdzał.” 1099Bardzo ciekawe poglądy na temat przyczyn współczesnego nasilenia sięsprzeczności efektywności i sprawiedliwości zaprezentował Meyer. Zwrócił on bowiemuwagę na znaczenie przyjmowanej perspektywy czasowej w oglądzie i ocenierzeczywistości społecznej. Podczas wywiadu stwierdził, że „kontrowersja ta(sprawiedliwość/efektywność) jest obecna w dzisiejszych debatach, a problem tenomawiany jest w prasie i innych mediach. Odpowiedzi, jakie się pojawiają, są bardzo1097 Fragment wywiadu z Georges’em Minkiem, wykładowcą Uniwersytetu Paryskiego oraz EuropejskiegoKolegium w Natolinie – październik 2004 rok.1098 Fragment wywiadu z Eric’kiem Le Boucher, publicystą dziennika „Le Monde” specjalizującym się wtematyce ekonomicznej – październik 2004 rok.1099 Tamże.588