PRACA DOKTORSKA

wiedzy zarówno na poziomie jego członków i ich trajektorii życiowych, jak i na poziomiejego rezultatów ekonomicznych.Kolejne główne pytanie badawcze, jakie sformułowane zostało we wstępie dorozprawy, dotyczyło możliwości dalszego funkcjonowania w obecnej formie państw oorientacji społecznej, w zmienionej rzeczywistości końca XX i początku XXI wieku.Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i stanowi w dużym stopniu konsekwencjęodpowiedzi, jaka udzielona została na pytanie pierwsze. Podobnie jak pogodzeniesprawiedliwości i efektywności nie jest możliwe przy zastosowaniu ich tradycyjnegorozumienia i wymaga odpowiedniej ich redefinicji celem uzyskania ich pozytywnejkorelacji w zmienionych warunkach społeczeństwa trzeciej fali, podobnie państwo oorientacji społecznej, stanowiące praktyczną realizację pozytywnej koegzystencjisprawiedliwości i efektywności, wymaga odpowiednich korekt, które umożliwią jegoadaptację do nowych warunków i przeniosą je w przyszłość. Pewnym jest natomiast, żeprzy zachowaniu formy „welfare state”, jaka wykształciła się po drugiej wojnie światowejw dobie społeczeństwa industrialnego, państwo to jest obecnie skazane na powolną erozjęi ostateczny rozpad. Spowodowane jest to poważnymi zmianami, jakie zaszły w jegootoczeniu, z których część została już opisana przy okazji udzielania odpowiedzi napytanie pierwsze, a które dotyczyły przede wszystkim przejścia ze społeczeństwaindustrialnego do społeczeństwa wiedzy i informacji. Przyczyn jest jednak znaczniewięcej, a te szczegółowo przedstawione zostały w toku rozprawy. Chodzi więc międzyinnymi o globalizację ekonomiczną, która otworzyła gospodarki narodowe, dotąd cieszącesię sporą autonomią, wystawiając je na światową konkurencję, a tym samymdoprowadzając do ich konfrontacji ze społeczeństwami o znacznie niższych standardachsocjalnych. Kolejne przyczyny dotyczą zmian w organizacji pracy i procesachwytwórczych związane z postępem technologicznym, które w połączeniu z negatywnymizjawiskami demograficznymi przekładają się na znaczący wzrost bezrobocia. Wszystko tospowodowało, że model ekonomii keynesowskiej leżący u podstaw XX-wiecznych„welfare state” przestał działać, a oddziaływanie na popyt za pośrednictwem wydatkówpublicznym, w tym świadczeń społecznych, przestało przynosić pozytywne rezultaty610