PRACA DOKTORSKA

acz współcześnie nieprzydatne narzędzie teoretyczne. Mowa tu oczywiście o liberalizmiegospodarczym.Lata 1945-1973 to okres niewątpliwych sukcesów koncepcji państwa o orientacjispołecznej, które wynikały z wielu czynników, zaś między innymi z bardzo dobrejkoniunktury gospodarczej. Dobre wyniki ekonomiczne związane były z okresempowojennym, kiedy to przystąpiono do odbudowy krajów ze zniszczeń, a postęptechniczny, jakiego dokonano w okresie wojny, zaczęto wykorzystywać do szybkiegorozwoju pokojowych gałęzi gospodarki. Sytuacja, jaka nastała po drugiej wojnie światowej,była więc znacznie korzystniejsza niż ta po pierwszej wojnie, kiedy to państwaeuropejskie borykały się raczej z zastojem gospodarczym, którego zwieńczeniem byłwielki kryzys. Zdaniem Zawadzkiego przyczyn powojennych sukcesów ekonomicznychpaństw Europy Zachodniej należy się dopatrywać między innymi w odrzuceniudominującej po pierwszej wojnie koncepcji państwa jako „nocnego stróża”, na rzeczzałożeń polityki keynesowskiej. Konieczność odbudowy i modernizacji wielu gałęziprzemysłu takich, jak górnictwo, energetyka, hutnictwo, czy przemysł konsumpcyjnyoraz wynikający z zimnej wojny szybki rozwój przemysłu zbrojeniowego, spowodowały,że w sprzężeniu z planem Marshalla w drugiej połowie lat 50-tych wzrost gospodarczyodnotowywany na zachodzie Europy był wyższy niż w Stanach Zjednoczonych.Przeciętna stopa wzrostu PNB wynosiła w tym okresie 5%, przeciętna stopa wzrostuprodukcji przemysłowej – 6%, a średnia stopa bezrobocia 2%. 388 Dobra powojennakoniunktura była swoistym historycznym ewenementem. Na uwagę zasługuje wysokipoziom zatrudnienia (patrz niżej - tabela nr 6), który wynikał poniekąd z doktryny„welfare state”, gdzie w przeciwieństwie do liberalizmu siły roboczej nie traktuje się jakotowaru na wolnym rynku, lecz dąży się do jej pełnego wykorzystania. To równieżproblem zatrudnienia i jego gwałtowny spadek po 1973 roku był jednym z pierwszychwskaźników zjawiska określanego mianem kryzysu „welfare state”.388 Zawadzki S., Państwo o orientacji społecznej, Warszawa, 1996, str. 74-75.183