PRACA DOKTORSKA

akceptują nierówności społecznych, ale w przypadku Francji mamy do czynienia zefektami koniunkturalnymi, które powodują, że w przypadku poprawy sytuacjispołeczeństwa, ludzie są mniej wrażliwi na problemy innych i bardziej podejrzliwi wkwestii faktycznych przyczyn ich trudnej sytuacji. Wymagają więc silniejszej kontroli iczegoś w zamian, podczas gdy w sytuacjach powszechnego kryzysu okazują się hojni orazwykazują duże zrozumienie i szczodrość.Wśród badanych ekspertów społecznych byli również tacy, którzy dostrzegalistopniowy spadek poziomu solidarności w francuskim społeczeństwie. Należy do nichDeunette, który stwierdził: „sadzę, że wciąż występuje we francuskim społeczeństwiepewna liczba wartości, zgodnie z którymi istnieje konsensus, co do konieczności redukcjinierówności społecznych. Świadomość ta jednak nieustannie spada. (...) a potrzebasprawiedliwości społecznej i solidarności maleje z roku na rok.” 1028 Jako bardzo obrazowyprzykład podał przywoływaną już postać l’Abbe Pierre’a, który jak wspominał Gay, przezdługie lata wygrywał sondaże na najpopularniejszą francuską osobowość. Znamiennymjest jednak fakt, że od dwóch lat jego miejsce, jako najpopularniejszego Francuza, zająłZinedine Zidane, wywodzący się z Algierii piłkarz francuskiej reprezentacji. Okazuje sięwięc, że to sportowiec „detronizuje” osobę, która dotąd była symbolem francuskichaspiracji i dążeń do realizacji zasad sprawiedliwości społecznej i pomocy najbiedniejszym.Deunette uspokajał i mówił, iż jednocześnie nie można zanadto dramatyzować i twierdzić,że wcześniejsze idee zostały pokonane i odeszły całkowicie w zapomnienie, aleprzytoczony przykład jest bardzo wymownym obrazem występujących we francuskimspołeczeństwie tendencji. 1029 Rozwijając nieco ten wątek, Deunette wskazał na proces, wwyniku którego doszło do stopniowego zastąpienia „solidarności naturalnej” 1030„solidarnością zinstytucjonalizowaną” 1031 . Cofa się on w tym celu do czasów po 1945 roku,kiedy można było zaobserwować swoistą „eksplozję postaw solidarnościowych”, w1028 Cytat z wywiadu z Jean Paul’em Deunette’em, wykładowcą uniwersytetów w Lyonie i Paryżu –październik 2004 rok.1029 Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Jean Paul’a Deunette’a – październik 2004 rok.1030 W znaczeniu solidarności pierwotnej występującej w grupach pierwotnych.1031 Solidarność zinstytucjonalizowana w sensie solidarności, której źródłem jest Republika Francuska, czylipaństwo.556