PRACA DOKTORSKA

odmienne wnioski, co z resztą w oczach premiera stanowiło legitymację do tego, aby nicw związku z tym nie zrobić. Tymczasem opinia publiczna nic z tego nie rozumie. Ludziewiedzą natomiast, że wysokość przyszłych emerytur jest zagrożona, gdyż słyszą najczęściejo szoku demograficznym. Jednakże zmiany nie przychodzą, gdyż nie wiemy, kto taknaprawdę może stracić. Nie dochodzi do wspólnej budowy nowej drogi rozwoju, którapozwoliłaby na znalezienie korzystnych dla wszystkich rozwiązań, czy też jasnookreśliłaby, co na konkretnych przemianach stracimy, a co w zamian zyskamy. Dlategouważam, że powodem jest ten swoisty dystans między opinia publiczną, a ową machinązasilaną przez ekspertów, produkującą coraz to nowe koncepcje i projekty przemian.” 1012Strobel stwierdził z kolei, że charakteryzując społeczną debatę, o której tu mowa,należy również brać pod uwagę problem przestrzennej bliskości i jej wpływ na społeczneprzedstawienia nierówności. Zwrócił on uwagę, że „nierówności, jakie najczęściejdostrzegamy, to te znajdujące się jedynie nieco powyżej albo poniżej naszej pozycji. Niejesteśmy natomiast w stanie przedstawić w swojej świadomości sytuacji najbiedniejszychczy najbogatszych, gdyż nie mamy z nimi na co dzień styczności, nie pracując i nieprzebywając z nimi. Dlatego też dyskusje na tematy związane z nierównościamispołecznymi, czy sprawiedliwością społeczną, będą się rozgrywały raczej w sferachspołecznej bliskości, niż w sferach stanowiących przekrój całego społeczeństwa. Wzwiązku z tym, że we Francji bogaci nie są zbyt ostentacyjni, a dodatkowo zamieszkująswoje zamknięte dzielnice i ponieważ biedni również żyją z dala od bogatych, obie tegrupy nie stykają się wzajemnie, przez co nie dochodzi między nimi do napięć. (...) Donajsilniejszych napięć będzie natomiast dochodziło na granicach między grupamipozostającymi we względnej społecznej bliskości, tj. między tymi z pogranicza biedy, atymi już biednymi, czy klasami średnimi, które wciąż się obawiają, że o to i na nieprzyjdzie pora. To tam należy szukać owej społecznej debaty” 1013 .Podsumowując opinie ekspertów społecznych można stwierdzić, iż zdecydowanawiększość zaobserwowała nasilenie się debaty społecznej w zakresie problematyki1012 Fragment wywiadu z Anne-Marie Guillemard, profesor na Uniwersytecie Paryskim, autorką książek zzakresu problematyki welfare-state – październik 2004 rok.1013 Fragment wywiadu z Pierre’em Strobel’em, dyrektorem Ośrodka Badań, Studiów, Ewaluacji i Statystykprzy francuskim rządzie – październik 2004 rok.549