PRACA DOKTORSKA

niniejszej rozprawy w omawianym okresie. Zwracano także uwagę na pewne preferencjew kwestii pojęć, jakimi w toku debaty się posługiwano. Wśród ekspertów wystąpiłynatomiast pewne rozbieżności w kwestii oceny poziomu toczącej się debaty. Niektórzyoceniali ją, jako tą prawdziwą i szeroką dyskusję pozwalającą na wprowadzaniespołecznych zmian, inni postrzegali ją natomiast, jako niewystarczającą, a częstoograniczającą się w swym zasięgu wyłącznie do polityków i ekspertów. To właśnie w tejzamkniętości dostrzegali oni przyczynę swoistej inercji francuskiego Etat-providence.Większość francuskich ekspertów, z jakimi przeprowadzono wywiady uważała, żeomawiana dyskusja nabierała na sile każdorazowo, kiedy podejmowane były próbyograniczania przywilejów socjalnych którejkolwiek z grup społecznych, co momentalnieprzekładało się na solidarną społeczną mobilizację w obronie tzw. „praw nabytych”. Towłaśnie zdolność do szybkiej mobilizacji społeczeństwa francuskiego i wynikający z niejlęk polityków przed podejmowaniem niepopularnych decyzji, podawany był jako kolejnagłówna przyczyna blokady reform francuskiego „welfare state”.3.4.2. Stosunek Francuzów do nierówności społecznych i pojęciasprawiedliwości społecznej w opinii francuskich ekspertów społecznych.Generalnie rzecz ujmując wśród francuskich ekspertów dominowało przekonanie oznaczącej roli, jaką w społecznej świadomości Francuzów odgrywa pojęciesprawiedliwości, przejawiające się m.in. w niechęci do społecznych nierówności. Niemniejjednak zarysował się pewien wyraźny podział opinii w kwestii oceny stanu aktualnego.Część spośród ekspertów przekonana była o niezmiennym przywiązaniu Francuzów dosprawiedliwości i walki z nierównościami. Byli jednak i tacy, którzy wskazywali, iż wzwiązku z postępującym rozkładem społecznych postaw solidarnościowych,sprawiedliwość utraciła swoje priorytetowe znaczenie.Do pierwszej grupy respondentów można zaliczyć Georges’a Gay, któryewidentnie wskazywał na silnie zakorzenione we francuskim społeczeństwie ideisprawiedliwości i egalitaryzmu. Twierdził on, że „postawa charakterystyczna dla doktryny550