PRACA DOKTORSKA

Niemniej jednak, jak stwierdza Wieviorka „Francuzów ogarnia swoisty niepokój,kiedy państwo zaczyna wycofywać się ze swoich funkcji, mimo tego, że jednocześniesilnie to państwo krytykują za to, że jest nazbyt zbiurokratyzowane, czy że pojawia się wnim korupcja. Francuzi są bowiem bardzo przywiązani do silnego i interweniującegopaństwa.” 1047Bardzo ciekawe poglądy na temat przyczyn obecnego znaczenia państwa wspołeczeństwie francuskim zaprezentował Sardais. W trakcie wywiadu powiedział on:„myślę, że gdyby zapytać przeciętnego Francuza o to, co myśli na temat systemuamerykańskiego, otrzymalibyśmy zapewne odpowiedź, że system ten przypominastraszliwą dżunglę, choć w gruncie rzeczy nie jest to prawdą, gdyż wystarczyprzypomnieć, że rola rządu federalnego na poziomie interwencjonizmu gospodarczego jestznacząca. Podobnie w opozycji do tego, co powszechnie się uważa, Francja nie jestobecnie społeczeństwem całkowicie zetatyzowanym. Oczywiście, były w jej historiiokresy, w których mieliśmy do czynienia z silniejszą etatyzacją, jak chociażby rewolucjafrancuska, czy czasy napoleońskie, lecz były to jednocześnie momenty integracjifrancuskiego społeczeństwa, wcześniej bardzo rozbitego i rozproszonego. Po tejnadmiernej etatyzacji przyszły nowe czasy z naczelnym hasłem „enrichissez-vous”(bogaćcie się) Guizot’a, wraz z wielkimi bankructwami, kiedy Francja poszła wprzeciwnym kierunku i jak to często bywa poszła za daleko. Następnie za Napoleona III(lata 70-te XIX wieku) powrócono do silnego centralizmu, lecz był to centralizmfaworyzujący przedsiębiorców i właścicieli. Narodziny tzw. „patronat” 1048 we Francji,który dziś skupiony jest w łonie MEDEF’u 1049 , dotyczą właśnie czasów Napoleona III. Toci właściciele i przedsiębiorcy występowali do państwa z prośbą o ochronę w dwóchaspektach, wewnętrznym i zewnętrznym, tj. w zakresie ochrony przed zagranicznymiproducentami poprzez odpowiednie cła oraz w zakresie ochrony przed naciskami zestrony związków zawodowych i groźbą strajków czy manifestacji. Przedsiębiorcy chcieli1047 Fragment wywiadu z Michel’em Wieviorka, profesorem socjologii na paryskiej Sorbonie – październik2004 rok.1048 Określenie oznaczające właścicieli przedsiębiorstw.1049 Współczesna organizacja skupiająca pracodawców i reprezentująca ich interesy względem rządu iorganizacji związkowych pracowników.564