PRACA DOKTORSKA

tracą motywację do poszukiwania sposobów na opuszczenie sytuacji wykluczenia. Częstozdarza się również tak, że usamodzielnienie się jest w sensie ekonomicznymnieopłacalne, gdyż suma otrzymywanych świadczeń przewyższa najniższewynagrodzenie za pracę. Chodzi wreszcie również o szereg uregulowań prawnychdotyczących na przykład rynku pracy, które w zamyśle ich twórców miały zapewnićochronę pracownikom, lecz które obecnie znacznie utrudniają wchodzenie na rynekpracy. Zaistniałą sytuację Deunette wiąże z pewnym tokiem myślowym, który wyjaśnił,posługując się przykładem z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Stwierdził on, że „są dwarodzaje niesprawiedliwości. Na przykładzie sądownictwa możemy powiedzieć, żepożądanym jest skazanie tego, który jest winny oraz uwolnienie tego, który winy nieponosi. Niesprawiedliwe zaś jest przede wszystkim skazanie niewinnego orazuniewinnienie winnego. Jednakże w toku rozwoju społeczeństwa większego znaczenianabrała pierwsza niesprawiedliwość, dlatego aby całkowicie zminimalizowaćprawdopodobieństwo skazania niewinnego, rozszerzono margines możliwościwystąpienia drugiej formy niesprawiedliwości. Służyło temu wprowadzenie zasadydomniemania niewinności, polegającej na dopuszczeniu możliwości uniewinnieniawinnego, jeżeli jego wina nie może zostać dowiedziona. Przenosząc to teraz na poziomtego, co określamy jako sprawiedliwość społeczną, realizowaną m.in. w postaci pomocydla pokrzywdzonych, czy też znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, należystwierdzić, że fakt nieudzielania pomocy osobie rzeczywiście potrzebującej jestpostrzegany jako coś znacznie poważniejszego, niż nadmierna pomoc osobie, którawsparcia nie wymaga. Tymczasem jest to również forma niesprawiedliwości, choć o niejnikt nie mówi.” 1064 I w tym wypadku nadmierna pomoc, czy ochrona odwraca sięprzeciwko tym, do których pierwotnie była kierowana. Pobieranie pomocy przez tych,którzy na nią nie zasługują, „to dziś pożywka dla wielu działaczy wygłaszających hasłapopulistyczne, którzy wskazują na co są przeznaczane nasze podatki czy składki naubezpieczenia społeczne. To zaś prowadzić może do sytuacji odwrotnej, to znaczy, abyuniknąć niesprawiedliwości polegającej na przekazywaniu wsparcia tym, którzy na nie1064 Fragment wypowiedzi Jean Paul’a Deunette’a, wykładowcy uniwersytetów w Lyonie i Paryżu –październik 2004 rok.572