PRACA DOKTORSKA

już nie wertykalnej, lecz geograficznej dyskryminacji pozytywnej prowadzącejnieuchronnie do społecznej stygmatyzacji. 579 Zgadza się on natomiast na koniecznośćpowołania do życia rynków pośrednich czy też pośredniczących (marches transitionnels),pozwalających na czasowe uzyskiwanie dochodu w związku z samokształceniem, urlopemmacierzyńskim czy działalnością stowarzyszeniową. Aby rozwiązania takie były możliwedo zrealizowanie, konieczna jest ścisła współpraca trzech aktorów, tj. przedsiębiorstw,państwa i organizacji społecznych. 580Francuskie państwo o orientacji społecznej musi bez wątpienia się zmienić, abyprzetrwać w dzisiejszych warunkach, które determinuje globalna gospodarka. Kierunkitych przemian w dużej mierze pokrywają się z postulatami dotyczącymi koniecznychzmian we wszystkich „welfare state”, lecz są i takie, które wynikają ze specyfikifrancuskiego Etat-providence, zaś w szczególności jego bismarckowiekiego charakteru, awięc koncentracji na ubezpieczeniach pracowniczych, które czynią ten model jeszczebardziej wrażliwym.Odpowiadając na jedno z głównych pytań badawczych sformułowanych wniniejszej rozprawie, a także na pytania zadane na początku niniejszego rozdziału, należystwierdzić, że państwo o orientacji społecznej oraz wartości, na jakich się ono opiera, niesą definitywnie skazane na zagładę w XXI wieku.Podobne fatalistyczne sądy względem przyszłości społeczeństwa i gospodarkigłosili niektórzy myśliciele z przełomu XVIII i XIX wieku, jak chociażby Malthus, czyRicardo. Nie przewidzieli jednak adaptacyjnych zdolności kapitalizmu, postęputechnologicznego oraz ludzkiej kreatywności, dzięki którym doszło ostatecznie dofalsyfikacji ich teorii. Podobnie stało się z teorią K. Marksa w kwestii upadku klasyrobotniczej, która ostatecznie dzięki „welfare state” przekształciła się w klasę średnią. Wzbliżony sposób, to, co współcześnie zadecydowało o zwycięstwie kapitalizmu nadkomunizmem, to jego zdolność do adaptacji w nowych warunkach, otwartość i579 Roger P., Vers l’Etat Charitable ?, Editions Ouvrières, Paris, 2000, str. 147-158.580 Tamże, str. 187-197.274