PRACA DOKTORSKA

wykorzystać naszą wolność. Uważają oni w związku z tym, że wszelkie politykiredystrybucyjne, czy prowyrównawcze, są pogwałceniem wolności i świętego prawawłasności. Dla innych przeciwnie - poważne nierówności są zaprzeczeniem idei wolności,gdyż ich zdaniem, aby móc korzystać z wolności muszą być spełnione określone warunki.Dlatego nie wystarczy tylko wolność sprzężona z równością formalną, gdyż ta ostatnia niegwarantuje odpowiednich zasobów, aby ów potencjał wolności móc w pełnizrealizować. 43Nie można jednak równości i wolności sobie przeciwstawiać. Piszący te słowa jestprzekonany, że realizacja sprawiedliwości społecznej wymaga ich współwystępowania ipozytywnego sprzężenia tak, aby jedno działało na korzyść drugiego. Społeczeństwooparte bowiem na jednej z nich z pominięciem drugiej, zawsze będzie oddalało się odnieosiągalnego skądinąd ideału sprawiedliwości. Przykładu społeczeństwa opartego narówności (choć wyłącznie w teorii) doświadczyli na własnej skórze Polacy w okresie PRL.Tymczasem społeczeństwo oparte wyłącznie na wolności (ideał libertariański) budujepotęgę i bogactwo swoich nielicznych członków na biedzie i krzywdzie milionów.Dzieje się tak, gdyż „dla libertarian ważne jest, by ludzie cieszyli się wolnością. Odrazu jednak pojawiają się pytania: kto, jaką ilością, jak rozdzieloną, jak równo? Problemrówności pojawia się więc natychmiast jako uzupełnienie przesłanki o ważnej roliwolności. (...) Stawianie problemu jako przeciwstawienia, o którym mowa wyżej, jestprzejawem błędu kategorycznego. To nie są alternatywy. Wolność należy do możliwychobszarów występowania równości, a równość do możliwych wzorców podziału rozkładuwolności.” 44 Problem wolności w większym stopniu należy do sfery być niż mieć, ale niemożna zapominać o znaczeniu tego, co się niekiedy określa jako mieć, aby być. 451.1.3. Sprawiedliwość społeczna.43 Porównaj: Sen A., Nierówności, dalsze rozważania, Znak, Kraków, 200044Sen A., Nierówności, dalsze rozważania, Znak, Kraków, 2000, str. 36-37.45 Wilkin J., Jaki kapitalizm, jaka Polska, PWN, Warszawa, 1995, str. 12.28