PRACA DOKTORSKA

Tabela nr 14. Względne zacofanie krajów rozwiniętych i nierozwiniętych. Produktkrajowy brutto na osobę (w dolarach amerykańskich według wartości z1960 roku).Produkt krajowy brutto na osobęKategoria 1800 1860 1913 1950 1970Kraje rozwinięte(A) Średnia 198 324 662 1054 2229(B)Kraje najbardziej rozwinięte 240 580 1350 2420 3600Kraje nierozwinięte(C) Średnia 188 174 192 203 308(D) Kraje mniej rozwinięte 130 130 130 135 140Względne zacofanie(B):(A) 1,2 1,8 2,0 2,3 1,6(A):(C) 1,1 1,9 3,4 5,2 7,2Źródło: Hikino, Amsden, 1998:65, (w:) Morawski W., Socjologia Ekonomiczna, PWN,Warszawa 2001, str. 324.Teoria konwergencji, oparta na globalnym mechanizmie rynkowym, miała swojepoprzedniczki, które w wielu różnych czynnikach dopatrywały się źródeł niwelowaniaróżnic i uniformizacji. Teorie te wskazywały najczęściej na podstawy dla wyłonienia sięgospodarki globalnej. Mowa tu o teorii rewolucji menedżerskiej James’a Burnham’a,zgodnie z którą w wyniku rozdzielenia własności i zarządzania, powstaje społeczeństwo,w którym rządy sprawują kierownicy (menadżerowie). Twórcą kolejnej teorii jestRaymond Aron, jeden z głównych teoretyków społeczeństwa przemysłowego, któryzwrócił uwagę na współczesną dominację imperatywów technologii i wzrostugospodarczego. Inni teoretycy to Jacques Ellul i Daniel Bell, których Witold Morawskiumieszcza w kategorii wspólnej dla zwolenników procesów konwergencji, którzy źródełtego zjawiska dopatrywali się w postępie technologicznym. 471Zdaniem piszącego te słowa globalizacja nie musi oznaczać jednej formykapitalizmu. Trudno się również zgodzić z tezą o nieuchronnej dominacji jego najbardziejliberalnej formy, mimo że obecnie wydaje się ona wieść prym. Wciąż występują ogromneróżnice w sposobie organizacji i prowadzenia gospodarek, zaś globalizacji uległy przede471 Morawski W., Socjologia Ekonomiczna, PWN, Warszawa, 2001, str. 228-230.227