PRACA DOKTORSKA

w ten sposób pozbyć się zewnętrznej konkurencji, mogąc jednocześnie dyktować dogodnepłace. Okres międzywojenny był kolejnym czasem liberalizacji. Zaś po drugiej wojnieświatowej nastąpił ponowny zwrot. (...) Po wojnie pojawiła się bowiem prawdziwapotrzeba odbudowy narodu, który został poniżony przez system nazistowski. Dlategoponad podziałami partyjnymi zaistniała zgoda, co do konieczności stworzenia warunków,które nie pozwolą na powtórzenie się sytuacji z lat 30-tych. Jednocześnie to państwomiało stać się głównym regulatorem zdolnym do myślenia w dłuższej perspektywie imogącym sobie pozwolić na konieczne inwestycje. Kwestie te dzieliły francuskichprzedsiębiorców. (...) Ale i w tym wypadku dyskusja społeczna była dużo bardziejradykalna, niż sama rzeczywistość. (...) Zdecydowano się więc na poszukiwanie równościw jednakowym traktowaniu obywateli, czy równym dostępie do praw oraz w solidarności,które powodują, że państwo staje się imperatywną koniecznością, gdyż tylko ono możewprowadzić odpowiednie regulacje. Społeczeństwo francuskie nie potrafi samo sięregulować, jak czynią to inne społeczeństwa, w związku z czym odwoływanie się dopaństwa jest wciąż żywe. Uważam, za bardzo ciekawą obecną dyskusję, jaka toczy sięmiędzy MEDEF’em a rządem Raffarain’a, w której MEDEF, ujmując to w wielkimuproszczeniu, zarzuca rządowi, że ten nie zmodyfikował prawa, które utrudnia zwalnianiepracowników. Najciekawsze jest to, że zgrupowani obecnie w łonie MEDEF’u właścicieleprzedsiębiorstw, wystosowują pod adresem państwa te same hasła, którymi posługują sięzwiązki zawodowe. Podobnie jak związkowcy, tak i przedsiębiorcy zwracają się dopaństwa z prośbą o ochronę.” 1050 Przytoczona wypowiedź dowodzi w sposób ewidentnyprzywiązania francuskiego społeczeństwa do roli, jaką ma do odegrania w jego życiupaństwo, będące głównym organizatorem i najwyższą instancją, do której trafiają wostateczności wszelkie społeczne roszczenia.Zdaniem Meyer’a przywiązanie do państwa ma we Francji związek z właściwym jejrepublikańskim egalitaryzmem. Twierdzi on, że „w przekonaniu Francuzów to nie bogaciwinni są pomoc ubogim i to nie oni powinni zajmować się podziałem swojego bogactwa,lecz właśnie państwo. (...) Generalnie stosunek Francuzów do problemu biedy jest pełen1050 Fragment wywiadu z Claude’m Sardais, francuskim działaczem związkowym, a obecnie prezesemStowarzyszenia Francja Polska dla Europy – październik 2004 rok.565