PRACA DOKTORSKA

społecznych pod względem finansowym, od początku stanowiło ono opacie, gwarancję, aprzede wszystkim legitymację dla systemu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.Niemieckie państwo o orientacji społecznej nie rodziło się w społeczeństwieburżuazyjnym, ale w społeczeństwie będącym na drodze szybkiej industrializacji, podegidą autorytarnego państwa rządzonego przez junkrów, a nie burżuazję. 267 Do 1920 rokusystem ten przetrwał nienaruszony, zaś jego zakres poszerzany był o coraz to nowe grupypracowników. W zasadzie został on również utrzymany w okresie trwania TrzeciejRzeszy. 268Po zakończeniu drugiej wojny światowej Niemcy, podobnie jak inne krajeeuropejskie, stanęły przed koniecznością odbudowy swojego systemu zabezpieczeńspołecznych. Przyczyna była głównie finansowa, gdyż mimo tego, że systembismarckowski funkcjonował w czasie drugiej wojny, to środki z jego funduszyprzeznaczone zostały na cele wojskowe. Tymczasem sytuacja finansowa funduszyubezpieczeniowych była jeszcze trudniejsza, w związku z pojawieniem sięzapotrzebowania na nowe świadczenia społeczne skierowane do ofiar wojny, a więc np.uwolnionych więźniów, czy repatriantów z ziem, które Niemcy utracili. W związku zpodziałem terytorium Niemiec na strefy okupacyjne, w tym te okupowane przez aliantów,rozpoczęto w części z nich wprowadzanie zasad odwołujących się do raportuBeveridge’a 269 i połączono m.in. ubezpieczenie emerytalne z chorobowym. Dopiero poprzejęciu władzy od aliantów, przywódcy niemieccy mogli przystąpić do budowy systemuochrony społecznej wedle własnej filozofii. Mieli przed sobą wiele alternatyw, aleostatecznie zdecydowali się na odbudowę „państwa socjalnego” według modelu społecznejgospodarki rynkowej promowanej przez Ludwika Erhard’a, od 1949 roku ministragospodarki RFN, za którym opowiedzieli się także niemieccy neoliberałowie. Model tennie przewidywał szczegółowego programu reformy systemu ubezpieczeń społecznych, astanowił on raczej wytyczne dla regulacji wzajemnych relacji między państwem agospodarką. W przeciwieństwie do klasycznego liberalizmu, niemiecki neoliberalizm267 Merrien F. X., Etat Providence, Presses Universitaire de France, Paris, 1997, str. 10-17.268 Zawadzki S., Państwo o orientacji społecznej, Warszawa, 1996, str. 32.269 Raport ten zostanie przedstawiony w tym samym podrozdziale przy okazji omawiania genezy „welfarestate” w Wielkiej Brytanii.136