PRACA DOKTORSKA

społecznych i relacji między największymi społecznymi grupami. Tym bardziej zasadniczakontrowersja, jakiej dotyczy ta rozprawa, wyrażająca się w stosunku efektywności dosprawiedliwości, ma zasadniczy sens wyłącznie w skali makrosprawiedliwości, a więcsprawiedliwości społecznej, bowiem chodzi m.in. o ekonomiczne konsekwencje zasadwzajemnego funkcjonowania i podziału dóbr między największymi grupami społecznymi.Poniżej przedstawione zostaną dalsze argumenty przemawiające za takowymrozróżnieniem.Twierdzi się, że „można i należy oddzielić „sprawiedliwość społeczną" od„sprawiedliwości w ogóle". Ta ostatnia dotyczy wzajemnych stosunków jednostek (ludzi iich zespołów), także ich stosunków z władzą. „Sprawiedliwość społeczna" natomiastdotyczy sytuacji i stosunków wzajemnych dużych grup społecznych (także narodów).Pojęcie to wyrasta z uznania sytuacji i stosunków wzajemnych przez takie grupy zaniesprawiedliwe. Staje się postulatem tych grup, celem ich działań.” 28Uważa się także, że „pojęcie sprawiedliwości jest wytworem życia społecznego iodgrywa ważną rolę społeczną. Oczywiście, istnieje także indywidualne pojęcie czywyobrażenie sprawiedliwości; można więc powiedzieć, że ile ludzkich jednostek, tylekoncepcji lub wyobrażeń sprawiedliwości, czasem trudno ze sobą porównywalnych.Społeczny sens sprawiedliwości polega na tym, że pojęcie to ma swoje instytucjonalneformy i jak każda instytucja staje się formą regulującą zachowanie ludzi. Sprawiedliwośćrodzi się w wyniku życia społecznego, przechodzi proces instytucjonalizacji i ulegaewolucji, jak wszelkie formy instytucji społecznych oraz kształtuje dążenia i zachowanialudzi. Dlatego interesująca jest tu przede wszystkim kategoria sprawiedliwościspołecznej.” 29Poglądy te podziela również John Rawls, autor książki pt. „Teoria sprawiedliwości”.Pisze on, iż ludzie o wielu rzeczach mówią, że są one sprawiedliwe lub też nie, określającprzykładowo jako sprawiedliwe lub niesprawiedliwe różne postawy poszczególnychjednostek. Lecz, jak sam pisze, nie o taką sprawiedliwość w „Teorii sprawiedliwości”28Dziewulski J., Sprawiedliwość społeczna jako przedmiot sporu, (w:) Efektywność a sprawiedliwość, red.Wilkin J., "Key Text", Warszawa, 1997, str. 164.29Wilkin J., Efektywność a sprawiedliwość jako problem ekonomiczny, (w:) Efektywność asprawiedliwość, red. Wilkin J., "Key Text", Warszawa, 1997, str. 37.21