PRACA DOKTORSKA

możliwe.” (...) „Europa ma przyszłość i Europejczycy mają przed sobą przyszłość. Musimytylko wspólnie spróbować na nowo odnaleźć się w naszym nowym świecie, do któregonależą już nie tylko Anglia, Francja, Niemcy, Rosja, Polska, Ameryka czy Turcja, ale teżMalezja, Korea, Wietnam, Singapur, Tajwan. Musimy jakoś razem przebudowywać tenpociąg zmierzający w niewiadomym kierunku, ale poruszający się z wciąż rosnącąprędkością. I musimy na własny użytek umówić się, dokąd razem jedziemy. Przynajmniejspróbować nazwać, jeśli nie stację końcową, to choćby następny przystanek. (...) Nie wiemjednak, czy zdołamy się oprzeć pokusie prostszej drogi.” 489Wstępne rozważania nad przyszłością „welfare state” zostaną zakończone dośćspecyficzną i mogącą w obecnej sytuacji wywoływać zaskoczenie, wizją przyszłościzaprezentowaną przez współczesnego amerykańskiego filozofa Richard’a Rorty’ego. Autorten przedstawia konsekwencje, jakie jego zdaniem może przynieść w przyszłościkontynuacja neoliberalnej polityki wolnego rynku, która traktując człowieka w sposóbinstrumentalny i podporządkowując wszystko wymogowi efektywności, sprzyjagenerowaniu coraz większych nierówności społecznych. Filozof ten kreśli w swojej pracyprzyszłość Stanów Zjednoczonych początku XXI wieku, gdzie miałoby dojść do wielkiegospołecznego buntu, spowodowanego upadkiem społecznej solidarności, wynikającym zzagarnięcia przez mniejszość społeczeństwa większości generowanego przez wszystkichbogactwa. W rezultacie przywiązania do zasady równości wyłącznie względem prawa orazwycofania się państwa z funkcji korekcji mechanizmu rynkowego, gospodarkaamerykańska stanęła w obliczu katastrofy. Tymczasem Europa, w której postawiono naczłowieka, a nie tylko i wyłącznie na rynkową efektywność, zdołała tej katastrofyuniknąć, wyprzedzając ostatecznie gospodarkę amerykańską. Rorty pisze: „przez dwawieki Ameryka wierzyła, że zdecydowanie wyprzedza Stary Świat, tak swymiprzymiotami, jak i możliwościami. To Europa wyprzedziła resztę świata. Amerykańskiepoczucie wyjątkowości nie przeżyło Czarnych Lat: nie uważamy się już za wybrańcówOpatrzności.” 490489 Tamże.490 Rorty R., Powrót Państwa Opiekuńczego, Gazeta Wyborcza, nr 102, 2-4 maja 199.236