PRACA DOKTORSKA

demokrecji w szerokim tego słowa rozumieniu, jako dążenie do upodmiotowieniaczłowieka, w poszukiwaniu równości i sprawiedliwości. Kapitalizm funkcjonuje sam nascenie globalnej, pozbawiony hamulców nadających mu „ludzką twarz”, w jakiewyposażono go na poziomie narodowym. Zdaniem Barber’a droga poprawy obecnejsytuacji nie wiedzie poprzez deglobalizację kapitalizmu, gdyż ta jest niemożliwa.„Kapitalizm globalny to dżin, którego nie da się z powrotem magicznie wpędzić dobutelki. Kapitalizmu nie da się zdeglobalizować. Musimy natomiast zglobalizowaćspołeczeństwo obywatelskie i demokrację. Muszą one dopędzić kapitalizm, dopaść go tam,gdzie dotarł, poza granicami państwa narodowego i odtworzyć w skali międzynarodowejzespół instytucji na podobieństwo tych, które wyrosły w sposób naturalny w ramachtradycyjnych państw narodowych.” 537Z Barber’em zgadza się w tym zakresie Francis Fukuyama. Mówi on, że: „toprawda, że globalizacja ma jednostronny charakter, dotyczy jedynie informacji, kultury ihandlu, a zwłaszcza kapitału, siły roboczej i ludzkiej mobilności. Tu zmiany sąoszałamiające. Nie udało się jednak stworzyć instytucji politycznych na skalę globalną.Mamy dużą ilość instytucji powstałych - w znacznej mierze w wyniku działań bankierów- aby zaspokoić potrzeby globalnego porządku kapitalistycznego: MiędzynarodowyFundusz Walutowy, Bank Światowy, Światowa Organizacja Handlu. (...) Podstawowymproblemem jest zaś, jak sądzę, to, że instytucje demokratyczne nie wyrastają wiele ponadpoziom państwa narodowego, a i na poziomie państwa narodowego nie spisują się zbytdobrze.” 538Zasadnicze pytanie dotyczy zatem możliwości regulacji na poziomie globalnym.Fakt, że zdaniem wielu uważana ona jest za oczywistą konieczność 539 , nie czyni jejłatwiejszą do realizacji. Nad problemem tym zastanawiał się Marek S. Szczepański. Zwracaon uwagę, że pierwotnie rolę światowego regulatora miało pełnić ONZ, lecz organizacja tajest „przestarzała”, przez co posiada coraz mniej legitymacji i faktycznych możliwości537 Barber B. R., Globalny Dżin, Gazeta Wyborcza, nr 152, 1-2 lipiec 2000.538 Fukuyama F., Globalizacja do bicia, Gazeta Wyborcza, nr 152, 1-2 lipiec 2000.539 Semedo G., Mondialisation et théories économiques de la justice sociale : quelle place pour les droits del’homme?, Economie & Humanisme, nr 352, kwiecień 2000, str. 78.258