PRACA DOKTORSKA

Przez całe dziesięciolecia analizy porównawcze „welfare state” skupiały się nazestawianiu ze sobą poziomów wydatków publicznych różnych państw, które traktowanebyły jako wskaźnik ich zaangażowania w budowę społecznego dobrobytu. Obecniesytuacja wygląda inaczej, bowiem dąży się raczej do budowy swoistych typów idealnych„welfare state”, ze świadomością, że nawet wśród tych, w których istnieje ten sam poziomwydatków publicznych, występują ogromne różnice. 357Jednym z najbardziej powszechnych podziałów państw o orientacji społecznej, jestten odwołujący się do ich twórców, mówi się bowiem o modelu bismarckowskim imodelu beveridgeowskim. W przypadku modelu pierwszego pomoc społeczna wynika zestosunku pracy, a świadczenia są proporcjonalne do wcześniej odprowadzanych składek, atym samym do wcześniejszych zarobków. Model beveridgeowski wiąże się natomiast zpomocą o charakterze uniwersalnym, wynikającą z faktu posiadania obywatelstwa, któraoderwana jest od sfery zawodowej. Wynikające z solidarności narodowej świadczeniamają równy, lecz dość niski poziom, gdyż ich celem jest zapewnienie minimum doprzeżycia. 358Powyższa typologia ma wiele wspólnego z podejściem właściwym dla GostyEsping-Andersen, który zwrócił uwagę, że po drugiej wojnie światowej funkcjonowały wzasadzie dwa modele „welfare state”, tj. model skandynawsko-brytyjski oraz modelkontynentalny. Według niego w pierwszym modelu nacisk kładziony był na finansowanieświadczeń z wpływów publicznych, czyli podatków, gdzie występowały stałe ipowszechne świadczenia. Natomiast model drugi wsparty był o pracę zawodową izwiązane z nią ubezpieczenia społeczne. W przypadku pierwszego modelu ewolucjapostępowała bardzo szybko, w związku z czym doszło do jego rozbicia na dwa systemy, tj.brytyjski i skandynawski. Ten pierwszy ewoluował, przenosząc stopniowoodpowiedzialności za sferę socjalną z państwa na rynek, w kierunku koncentracji pomocyna najbiedniejszych i przekazywania świadczeń w oparciu o sytuację materialnąświadczeniobiorcy. Kraje skandynawskie poszły w zupełnie innym kierunku, bowiem popierwsze do powszechnych świadczeń socjalnych dołożono te oparte o zatrudnienie oraz357 Merrien F. X., Etat Providence, Presses Universitaire de France, Paris, 1997, str. 80-81.358 Tamże, str.11.168