PRACA DOKTORSKA

których ludzie chętniej się angażują w to, co robią i chcą się rozwijać, co przekłada się napostęp gospodarczy. 1086Zdaniem Sardais „sprawiedliwość społeczna i efektywność ekonomiczna sąnierozdzielne. Gdy ludzie mają większe zaufanie i ze spokojem spoglądają w przyszłość,rośnie konsumpcja i spada poziom oszczędności, a tym samym poprawia się kondycjagospodarki. I odwrotnie, kiedy ludzie mają przeświadczenie, że w przyszłości będzie imtrudniej, zaczynają oszczędzać.” 1087 Zdaniem Sardais sytuacja taka miała we Francjimiejsce pod koniec lat 90-tych, kiedy w toku społecznej debaty dano ludziom odczuć, żeich emerytury są zagrożone, zaś system ubezpieczeń zdrowotnych wkrótce zbankrutuje, awszystko to w kontekście kampanii reklamowych prywatnych firm ubezpieczeniowych,które wyczuły społeczne obawy. Doprowadziło to do gwałtownego spadku poziomukonsumpcji i wzrostu oszczędności do niespotykanego dotąd poziomu. Zdaniem Sardais„są to zachowania o charakterze czysto ekonomicznym i całkowicie racjonalne, gdyż abyzagwarantować sobie przyszłą konsumpcję, ograniczamy konsumpcję bieżącą. Problempolega na tym, że zachowania takie powodują wzrost bezrobocia i dezintegracjęsystemu.” 1088 Skłoniło to Sardais do stwierdzenia, że nie można rozdzielaćsprawiedliwości społecznej i efektywności ekonomicznej. Nie jest również tak, żeopierając się wyłącznie na jednym z wymogów, doprowadzimy automatycznie doosiągnięcia zadawalającego poziomu drugiego, gdyż postęp musi być dwutorowy.Stwierdził on, że „sytuację tą można porównać do człowieka wchodzącego po schodach.Jedna noga musi nadążać za drugą, gdyż jeżyli jedną zrobimy krok w górę o trzy stopnie,druga nie będzie miała siły, aby nadążyć, a człowiek może stracić równowagę. Tak więcwzajemny postęp sprawiedliwości i efektywności musi być współmierny i wyważony.Nie wystarczy także zwiększyć trzykrotnie płace, aby po jakiś czasie uzyskać dwukrotnywzrost gospodarczy.” 10891086 Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Veronique de Carlo, odpowiedzialną za stosunkimiędzynarodowe w jednej z francuskich izb handlowo-przemysłowych – październik 2004 rok.1087 Fragment wywiadu z Claude’m Sardais, francuskim działaczem związkowym, obecnie prezesemStowarzyszenia Francja-Polska dla Europy - październik 2004 rok.1088 Tamże.1089 Tamże.583