PRACA DOKTORSKA

jednocześnie funkcjonuje w ich świadomości cała gama zjawisk, które uważają zaprzyczynę takiej sytuacji. Najpopularniejszą podawaną przyczyną jest pojawienie sięnielegalnych imigrantów, którzy mają być odpowiedzialni za konsumpcję znacznej częściśrodków przeznaczonych na pomoc. 1078 Na ten sam problem zwrócił uwagę Bafoiltwierdząc, że świadomość dzisiejszych problemów francuskiego państwa o orientacjispołecznej przekłada się automatycznie na społeczną reprezentację winy, która przybieracharakter postaw rasistowskich. 1079 Anna Marie Guillemard uważa, że Francuzi sąświadomi obecnej sytuacji i że „bardzo boją się końca ich państwa opiekuńczego, gdyż wswej większości nie są zwolennikami idei liberalnych. Liberalizm we Francji nie ma szanswiększego powodzenia, zaś Francja z pewnością nie jest krajem liberalnym. (...)Francuskie społeczeństwo jest silnie przywiązane do swoich praw społecznych, którestanowią dla niego rodzaj społecznego kapitału.” Guillemard uważa, że w świadomościFrancuzów system Sécurité Sociale stanowi efekt zwycięskiej walki klasy robotniczej,dlatego jest tak zaciekle broniony. 1080 Jednocześnie zdaniem Wieviorki, poziomspołecznej świadomości w zakresie poruszanych problemów nieustannie rośnie. Francuzichcieliby móc wierzyć, że ich Etat-providence będzie mogło trwać w przyszłości, alezdają sobie coraz bardziej sprawę, że nadszedł czas na zmiany, gdyż kontynuacjaobecnego modelu jest niemożliwa. 1081Zdaniem Sardais „trudno obecnie znaleźć we Francji osobę, która uważałaby, żewszystko jest w porządku. Większość ludzi zdaje sobie sprawę z tego, w jakiej sytuacjiznalazło się francuskie Etat-providence. Jest to po za tym jedną z przyczyn niepokoju,jaki towarzyszy francuskiemu społeczeństwu. Wszyscy bowiem wiedzą, że jest problem,ale jednocześnie nikt nie wie, jak go rozwiązać. Wszelkie próby reform, jakie zostałydotąd podjęte, nie powstrzymały nawrotu tych samych problemów, a jednocześnie1078 Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Pierre’a Strobel’a, dyrektora Ośrodka Badań, Studiów,Ewaluacji i Statystyk przy francuskim rządzie – październik 2004 rok.1079Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Francois Bafoil’a z Centrum Studiów i BadańMiędzynarodowych w Paryżu – październik 2004 rok.1080 Fragment wywiadu z Anne-Marie Guillemard, profesor na Uniwersytecie Paryskim, autorką książek zzakresu problematyki welfare-state – październik 2004 rok.1081 Poglądy prezentowane podczas wywiadu przez Michel’a Wieviorkę, profesora socjologii na paryskiejSorbonie – październik 2004 rok.579