PRACA DOKTORSKA

podejście do problemu równości. Rewolucjoniści tego okresu opowiadali się ewidentnie zadążeniem do równości materialnej, zaś sam Robespierre był zwolennikiem wprowadzeniaodpowiednika dzisiejszego podatku progresywnego. Po upadku rewolucji powrócono wzasadzie do hasła równości względem prawa 301 , dlatego można powiedzieć, że chociażprojekt francuskiego Etat-providence narodził się wraz z rewolucją, to na swoją realizacjęmusiał poczekać aż do końca XIX wieku. 302Cały niemal XIX wiek upłynął we Francji pod hasłem Francois Guizot „bogaćciesię” (enrichissez-vous). Za czasów Drugiej Republiki zaczęto powracać do różnych formsamopomocy, opartych na indywidualnej inicjatywie, gdyż próby odgórnych uregulowańkończyły się niepowodzeniami. I tak rozwinął się system różnych form kasoszczędnościowych, opartych na dobrowolnie odprowadzanych składkach. 303 DrugaRepublika charakteryzowała się także właściwym dla liberalizmu podejściem do problemunierówności społecznych. Uważano, że jednostka będąc autonomiczną ponosiodpowiedzialność za samą siebie oraz za sytuacje, w jakich się znajduje. Dopiero za czasówTrzeciej Republiki uległo zmianie nastawienie do nierówności społecznych, a państwozaczęło stopniowo otwierać się na kwestie społeczne. Zaczęto na nowo dostrzegać, żepewne przejawy nierówności powstają niezależnie od działania jednostek, będącwynikiem dysfunkcjonalności całego systemu. Nastąpił więc wówczas swoisty nawrót doidei, które zrodziła rewolucja. Ogromne znaczenie miała w tym kontekście reformaoświaty przeprowadzona przez Jules’a Ferry, wprowadzająca darmowe i obowiązkoweszkolnictwo publiczne. 304 Znamienne było wreszcie przyjęcie w 1884 roku ustawy owolnych związkach zawodowych, zaś w 1892 roku utworzenie inspekcji pracy. Towłaśnie dysponujące prawem do organizowania strajków związki zawodowe w dużym301 Définir les inégalités – des principes de justice a leur représentation sociale, Borgetto M., Calves G.,Concialdini P., Collection MiRe, Ministère de l’Emploi et de la Solidarité, Paris, 2000, str. 43-44.302 Merrien F. X., Etat Providence, Presses Universitaire de France, Paris, 1997, str. 19.303 L’Etat-Providence, Pouvoirs – Revue Française d’Etudes Constitutionnelles et Politiques, nr 94, 2000, str.59-60.304 Réduire les inégalités – quel rôle pour la politique sociale? Bec C., Chambaz Ch., Concialdini P.,Collection MiRe, Ministère de l’Emploi et de la Solidarité, Paris, 2004, str. 9-10, 32-33.147