PRACA DOKTORSKA

podnoszenia wydatków publicznych, w tym socjalnych, co miało przywrócić równowagęw gospodarce.Po scharakteryzowaniu ogólnoeuropejskich, czy nawet ogólnoświatowychwydarzeń historycznych, jakie przyczyniły się do wyłonienia się koncepcji „welfare state”,przedstawiona zostanie obecnie droga, jaką pokonały poszczególne kraje, by ostatecznieosiągnąć tą formę państwa.Charakterystyka ta rozpoczęta zostanie od Niemiec, które bardzo częstoprzedstawiane są jako kolebka ubezpieczeń społecznych właściwych dla bismarckowskiejformy państwa o orientacji społecznej.To właśnie w Niemczech pojawiły się pierwsze elementy polityki społecznejtorujące drogę do wykształcenia się nowoczesnego „welfare state”. Jak w większościkrajów europejskich, pierwsze kroki na tej drodze postawione zostały w dziedziniewypadków przy pracy. Jeszcze w 1881 roku, a więc 10 lat po zjednoczeniu Niemiec inarodzinach Cesarstwa, rząd niemiecki przedstawił deputowanym Reichstagu projektustawy zobowiązującej właścicieli fabryk do stworzenia specjalnego funduszuzarządzanego i subwencjonowanego przez państwo, którego celem byłoby ubezpieczaniepracowników przed ryzykiem wypadków przy pracy. Mimo tego, że postulatsubwencjonowania funduszu przez państwo został odrzucony, obowiązkoweubezpieczenia wypadkowe zostały przyjęte. Od początku swoich rządów Bismarck musiałstawiać czoło wzrastającym w siłę partiom należącym do nurtu socjaldemokratycznego.Nie zawahał się zastosować względem nich represji, delegalizując je ostatecznie w 1878roku, likwidując ich czasopisma i umieszczając w więzieniach ich przywódców.Jednocześnie jednak chcą wybić argumenty z rąk przeciwników, rozpoczął częściowąrealizację ich programu, przystępując do budowy aktywnej polityki społecznej. 263Motywy, jakimi kierował się Bismarck, dotyczyły więc m.in. walki z ruchemsocjaldemokratycznym w drodze przyznania klasie robotniczej przywilejów socjalnychpoprawiających warunki bytowe jej przedstawicieli. W ten sposób mógł rozbroić tykającąod jakiegoś czasu bombę rewolucyjną. Nie można jednak zapominać, mówiąc o genezie263 Rosanvallon P., La Crise de l’Etat Providence, Seuil, Paris, 1981, str.149.134