PRACA DOKTORSKA

może się zdarzyć przy proponowanym toku postępowania, i skłania do wzięcia tego poduwagę przy podejmowaniu decyzji.” 105Ten sam tok myślenia prowadzi do ustalenia zasady priorytetu między wolnością adobrobytem ekonomicznym. Ludzie postępujący racjonalnie nie odważą się sięgnąć pomożliwość uzyskania większego bogactwa, jeżeli może się to dla nich wiązać z utratączęści wolności.Wiele zostało już powiedziane w tej rozprawie na temat znaczenia teorii Rawls’a itego, jakie przemiany i dyskusje wywołała ona w Europie, szczególnie zaś we Francjikońca XX wieku. Okazuje się bowiem, że teoria ta pozostając teorią o charakterzeliberalnym, nie przystaje do francuskich tradycji egalitarystycznych. Założeniawynikające z zasad sprawiedliwości, jakie ten autor zaproponował, pozwalają nauprawomocnienie konkretnych, a często bardzo szerokich nierówności społecznych.Teorię sprawiedliwości jako „égalité” zastąpił sprawiedliwością jako „équité”, a wyraża sięto właśnie w przyjęciu zasady dyferencji, którą osłabił istotne skądinąd zasady równychszans i wynikającą z niej zasadę kompensacji. Zasada równych szans powiada bowiem, żenależy kompensować nierówności wynikające z niezasłużonego urodzenia czy uposażeniaprzez naturę. Zasada dyferencji nie jest zaś tym samym, co zasada równości szans, gdyżrealizuje tylko niektóre jej zamiary. Pozwala bowiem na nierówne traktowanie ludzi, anawet faworyzowanie tych lepiej sytuowanych, jeżeli przełoży się to w dłuższejperspektywie na poprawę oczekiwań tych najbardziej społecznie upośledzonych. 106Argumentacja pozwalająca na akceptację określonych nierówności jest inna niż wutylitaryzmie, gdyż nie mówi się o większej sumie korzyści, jakie czerpią inni bądźspołeczeństwo jako całość, ale wskazuje się na to, iż szanse najmniej uprzywilejowanychodłamów społeczeństwa byłyby jeszcze bardziej ograniczone, gdyby usunięto pewnenierówności. 107Na takie konsekwencje teorii Rawls’a zwrócił uwagę Pierre Roger w swojej pracypt. „Vers l’Etat charitable”, co można przetłumaczyć jako „W kierunku państwa105 Rawls J., Teoria Sprawiedliwości, PWN, Warszawa, 1994, str. 212-213.106 Tamże, str. 145.107 Tamże, str. 414.58