PRACA DOKTORSKA

ujęcie sprawiedliwości winno gwarantować w pierwszej kolejności to, że nigdy żadenobywatel nie zostanie trwale zamknięty w sytuacji wykluczenia, biedy czymarginalizacji. 199Tak więc konieczność osiągnięcia kompromisu wymaga bez wątpienia odrzuceniaperspektywy krótkoterminowej analizy i oglądu rzeczywistości, jako bazy dopodejmowania istotnych społecznie decyzji, zarówno na poziomie efektywnościekonomicznej (zysku tu i teraz) ale i sprawiedliwości społecznej (równości tu i teraz).Na podstawie przedstawionych w niniejszym rozdziale argumentów wydaje sięmożliwe pogodzenie wymogu sprawiedliwości społecznej i efektywności ekonomicznej.Mało tego, społeczeństwo i gospodarka oparte na wiedzy, aby mogły się rozwijaćwymagają ich sprzężenia, gdyż człowiek na powrót staje się w nich źródłem postępu.Rozwój ekonomiczny wymaga obecnie inwestycji w kapitał ludzki, które siłą rzeczypodnoszą poziom sprawiedliwości, lecz których zyskowności nie można rozpatrywać wperspektywie krótkoterminowej. Wciąż jednak próbuje się to czynić, co w rezultacieprowadzi do błędnego fatalizmu w kwestii wzajemnych relacji sprawiedliwości iefektywności.Część pierwsza rozprawy miała charakter wybitnie teoretyczny. Nadszedł więcczas aby przełożyć zawarte w niej idee na język praktyki i skonfrontować je z obecnąrzeczywistością. Uczynione to zostanie poprzez odniesienie do współczesnej sytuacjipaństwa opiekuńczego, które powstało jako wynik przyjęcia określonych założeńsprawiedliwościowych, a które przeżywa swój obecny kryzys zdaniem wielu właśnie wzwiązku ze zderzeniem z wymogiem efektywności.199 Esping-Andersen G., Quel Etat – providence pour le XXIe siècle?, Esprit, nr 2, luty 2001, str. 146.103