PRACA DOKTORSKA

analiza doprowadziła go do przekonania, że decydujące znaczenie w kształtowaniunierówności mają normy społeczne, na które może wpływać polityka państwa, cooznacza, że wzrost nierówności nie jest nieuchronny, zaś progresywne podatki i transferymogą mu przeciwdziałać. 479 Jeżeli tezy te są prawdziwe, to stanowią one jednocześnieargument przeciw twierdzeniu o nieuchronności spencerowskiego modelu kapitalizmu,jako modelu jedynego i zwycięskiego. Argumenty te skłaniają wręcz do podjęcia jeszczewiększych wysiłków na rzecz przebudowy doktryny „welfare state”, która odzyskujeperspektywę przetrwania w zglobalizowanym świecie.Trzeba więc odpowiedzieć na pytanie, jakie zmiany muszą zajść w konstrukcji„welfare state”, by mogło ono konkurować z innymi występującymi współcześnieformami gospodarki rynkowej.Anthony Giddens pisze w tym kontekście o ponownym przemyśleniu „państwaopiekuńczego”. Uważa on, że „państwo opiekuńcze” powstało jako „kompromis klasowy”w warunkach społecznych, które obecnie bardzo wyraźnie różnią się od dawniejszych.Jednakże pewne istotne cechy tego modelu należy jego zdaniem ocalić przedspustoszeniami, czynionymi przez cięcia wydatków czy prywatyzację. 480 Autor ten zwracarównież uwagę na zaskakującą zmianę, jaka zaszła na linii konserwatyzmu i socjalizmu.Otóż w związku z przemianami, jakie współcześnie obserwujemy, konserwatyzm stał sięradykalny, zaś stojący naprzeciw socjalizm przestał być postępowy i nabrał charakteruzachowawczego. Być konserwatystą, pisze Giddens, to w takim czy innym sensie chcieć„konserwować”, a więc utrwalać istniejący porządek. Tymczasem po upadku blokuwschodniego, coraz częściej to właśnie socjaliści przyjmują rolę obrońców zdobyczy„welfare state”, miast dążyć do ich modyfikacji. Kim zaś są ci atakujący - pyta autor. Otóżnader często to nikt inny, jak właśnie konserwatyści, którzy dążą do wprowadzeniagłębokich zmian w funkcjonowaniu państw o orientacji społecznej. 481479Atkinson A. B., Is rising income inequality inevitable? „WIDER Angle", Bulletin World Institute forDevelopment Economic Research, grudzień 1999, (w:) Nierówni i równiejsi, red. Kowalik T., FundacjaInnowacja, Warszawa, 2002, str. 49.480 Giddens A., Poza lewicą i prawicą, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań, 2001, str. 26.481 Tamże, str. 10, patrz także str. 31-32 i 61.231