PRACA DOKTORSKA

obecnie zaś dominuje podział na wykluczonych i tych wewnątrz społeczeństwa. ZdaniemRosanvallon’a jest to kolejny powód do fiskalizacji francuskiego systemu bezpieczeństwasocjalnego, gdyż problem wykluczenia wymusza wprowadzanie mechanizmówselektywnej pomocy skoncentrowanej na najbardziej potrzebujących, co w przypadkuutrzymania systemu ubezpieczeniowego spotkałoby się prędzej czy później z buntemklasy średniej, finansującej system, lecz nie posiadającej możliwości korzystania zwiększości jego świadczeń. Tymczasem, mimo tego, że selektywność świadczeń jestpowszechną tendencją w krajach Unii Europejskiej, we Francji przyjmuje się ze sporymitrudnościami, ze względu na przywiązanie do uniwersalizmu i ubezpieczeń. Dlategoreformy francuskiego „welfare state” powinny w sposób wolny i stopniowy zmierzać wkierunku fiskalizacji i selektywności pomocy. 560Zgodnie z tym, co zostało powiedziane w rozdziale poprzednim, Rosanvallonzidentyfikował dwa zasadnicze źródła problemów francuskiego Etat-providence. Pierwszedotyczy solidarności społecznej, drugie praw społecznych. Ponieważ w rozdzialepoprzednim nakreślono przyczyny i charakter tych problemów, obecnie omówionezostaną rozwiązania, jakie mogą pozwolić francuskiemu Etat-providence na opuszczeniesytuacji kryzysowej.Rozpoczynając od odbudowy solidarności społecznej Rosanvallon stwierdza, że niemoże ona dłużej opierać się na fundamencie ubezpieczeniowym, w związku z tym, cookreśla mianem rozdarcia zasłony niewiedzy. Wzrost świadomości na poziomie różnicwystępujących między jednostkami znosi homogeniczność grupy w kwestiiprawdopodobieństwa wystąpienie określonego ryzyka, to zaś podważa solidarność, któraniegdyś skłaniała do wspólnego ubezpieczania się. Dlatego należy poszukiwać nowychźródeł solidarności i więzi społecznej, które w związku z problemem bezrobocia będąjednocześnie oderwane od rynku pracy. Zdaniem autora szansą na odbudowę solidarnościjest odnowienie narodu. Ponieważ solidarność nie może dłużej bazować na aktywnościzawodowej i ubezpieczeniach, a dodatkowo mamy do czynienia z tendencją do560 Tamże, str. 81-91. Podobnego zdania w tym zakresie jest Nicloas Dufourcq (w:) Dufourcq N., Vers unEtat – providence sélectif, Esprit, nr 12, 1994, str. 68.266