PRACA DOKTORSKA

samemu społeczeństwu. Współcześnie to już nie bogactwa naturalne, jak było to w epoce„węgla i stali”, ani moce przerobowe i liczebność fabryk, decydują o potencjalerozwojowym gospodarki. Zdaniem Elmer’a De Witt’a ludzkość przekroczyła jużkrytyczny punkt w marszu od „cywilizacji atomu” do „cywilizacji bita”. 482 Współcześnie opotencjale rozwojowym decyduje wiedza i informacja, przekładające się na kompetencje ipostęp technologiczny.Społeczeństwo, w którym dokonały się opisane wyżej przeobrażenia Peter Druckernazywa społeczeństwem pokapitalistycznym. Dawny dychotomiczny podział naproletariuszy i kapitalistów przestał w zasadzie istnieć, gdyż z klasy robotniczejwykształciła się klasa średnia, zaś wielcy kapitaliści pokroju Rockefeller’a ustąpili miejscaprofesjonalnym menadżerom. Nowy rysujący się więc podział, to menadżerowie iintelektualiści. Zdaniem Drucker’a ci, którzy świętowali zwycięstwo kapitalizmu nadkomunizmem, nie mogli tego robić zbyt długo, gdyż te same zjawiska, które doprowadziłydo upadku komunizm, wymuszają przemiany w kapitalizmie przechodzącym wspołeczeństwo pokapitalistyczne, a więc już niekapitalistyczne, ale też nieantykapitalistyczne. 483 Ogromne znaczenie w tym procesie miało pojawienie siętechnologii, powstałej z połączenia wiedzy i techne 484 oraz tzw. rewolucjaproduktywności, która przekształciła robotnika w przedstawiciela klasy średniej. To, cowyróżnia zaś dzisiejszą technologię, to szybkość jej rozprzestrzeniania się i niemalautomatyczne wykorzystanie jej we wszystkich dziedzinach. Zjawiska te mają jednakswoją cenę, a produktywizm redukując, czy przenosząc miejsca pracy stawia przedczłowiekiem coraz większe wymagania. Wszystko to zmierza w kierunku społeczeństwawiedzy, w którym ta ostatnia będzie podstawowym zasobem generującym rozwój. Pracafizyczna wciąż będzie odgrywała pewne znaczenie, lecz nowocześni robotnicy będąmusieli dysponować jednocześnie wiedzą i kwalifikacjami oraz zdolnością do ciągłegouczenia się. 485 Prawdziwym kapitałem staje się więc wiedza, której podstawowym482 Szczepański S.M., Krzysztofek K., Zrozumieć Rozwój, UŚ, Katowice, 2002, str. 183.483 Drucker P., F., Społeczeństwo pokapitalistyczne, PWN, Warszawa, 1999, str. 11-14.484 Drucker tłumaczy to pojęcie jako umiejętność robienia czegoś.485 Drucker P., F., Społeczeństwo pokapitalistyczne, PWN, Warszawa, 1999, str. 28-30.233