PRACA DOKTORSKA

droższymi lekarstwami, ale również zmianami na poziomie praktyk społecznych,dotyczących chociażby prewencji. Okazało się bowiem, że ludzie coraz częściej chodzą dolekarza, a dodatkowo postępująca wówczas urbanizacja uczyniła lekarzy i służbę zdrowiałatwiej dostępnymi. Nastąpił więc rodzaj rewolucji obyczajowej w kwestii dostępu doopieki zdrowotnej, która spowodowała kryzys finansowy ubezpieczeń chorobowych iskłoniła rząd do zawieszenia zasady wspólnego zarządzania przez pracodawców i związkizawodowe publicznym funduszem ubezpieczeń. Była to pierwsza reforma, za którą poszłykolejne już znacznie poważniejsze. Uważam za dziennikarską demagogię stwierdzenia, żewe Francji rozpoczęto dopiero niedawno reformy systemu opieki zdrowotnej. Reformy terozpoczęto już w latach 60-tych, lecz były to bardzo małe kroki, które powodowały, żeproblem deficytu w budżecie Sécurité Sociale zawsze po jakimś czasie powracał.” 993Zdecydowana większość ekspertów społecznych zaobserwowała natomiastnasilenie się w latach 90-tych społecznej debaty w kwestii kondycji i przyszłościfrancuskiego Etat-providence. Tego zdania był również Sardais, który dodał, iż nie bezpowodu właśnie w tym okresie wspomniany wcześniej wybitny francuski socjolog, PierreRosanvallon, opublikował książkę pt. „Crise de l’Etat-providence” (Kryzys państwaopiekuńczego). Nasilenie się debaty w przedmiocie niniejszej rozprawy eksperci społeczniwiązali przede wszystkim z narastającymi problemami finansowymi francuskiego systemubezpieczeństwa socjalnego, jakie zaczęły nabierać coraz to poważniejszego charakterumniej więcej od czasu wystąpienia pierwszego szoku naftowego. Sardais stwierdził, że„początek reform to rzeczywiście rok 1965, później bez względu na to, czy u władzy byłaprawica czy lewica, ewolucja ta postępowała. Zaczęło się od systemu opieki zdrowotnej,zaś kolejnym źródłem kłopotów stał się system emerytalny. Mimo to wówczas była tojeszcze epoka silnego wzrostu, idąca w parze z wysokim poziomem zatrudnienia. Taknaprawdę to lata 80-te i 90-te były momentem kulminacyjnym, gdy na dotychczasoweproblemy nałożył się spadek tempa wzrostu i problem bezrobocia początkowo ludzimłodych, później również ludzi po 50-tce. Spadek tempa wzrostu i wzrost bezrobociaspowodowały, że obecny deficyt systemu ubezpieczeń zdrowotnych tylko w ¼993Fragment wywiadu z Claude’m Sardais, francuskim działaczem związkowym, obecnie prezesemStowarzyszenia Francja-Polska dla Europy - październik 2004 rok.540