PRACA DOKTORSKA

jednoczesnego zwiększania wydatków. Stąd wzrastającym potrzebom zbiorowymtowarzyszy nieuchronnie wzrost wydatków publicznych. Inne jeszcze teorie przytaczaneprzez Rosanvallon’a wskazują na opisywaną już przez Webera patologiczną tendencjębiurokracji, polegającą na jej inercyjnym i niekontrolowanym rozroście. Kolejna teoria, toteoria rynku politycznego posługująca się modelem homo oeconomicus. Zakłada ona, żecelem polityków nie jest interes zbiorowy lecz uzyskanie ponownego mandatu.Konieczność budowy odpowiedniego zaplecza wyborczego, prowadzi do dystrybucjifunkcji i pozycji między różne grupy mniejszościowe, co siłą rzeczy prowadzi do rozrostusektora publicznego. 399 Ostatnia teoria, jaka zostanie w tym miejscu przytoczona,nawiązuje do dylematu więźnia z teorii gier, który to więzień waha się między ucieczką zewspółwięźniem, a możliwością jego zdradzenia. Przenosząc to na grunt państwa oorientacji społecznej odwołujemy się do symptomu pasażera na gapę, który ukrywającswoją prawdziwą sytuację materialną pobiera pomoc ze strony państwa. Zjawisko to jestczęsto opisywane, jako przykład etycznej erozji tkanki społecznej, prowadzącej dorozwoju kultury zależności. 400Istnieje jeszcze jeden bardzo ważny czynnik natury politycznej, jaki przyczynił siędo rozwoju krytyki względem państwa o orientacji społecznej, a jest nim wspominanywcześniej upadek komunizmu, a konkretniej upadek państw Bloku Wschodniegousiłujących przenieść na praktykę życia społecznego doktrynę komunizmu i socjalizmu.Zjawisko to dość szeroko przedstawił Lester Thurow zwracając uwagę, że obecnośćpaństw Bloku Wschodniego, których propaganda budowała idylliczny obraz ichspołeczeństw, stanowiła źródło wyrzeczeń i mobilizacji dla decydentów, elit i klasśrednich państw Europy Zachodniej, które obawiając się ekspansji socjalizmu czyszerokiego buntu społecznego, przystawały na społeczne postulaty zachodnioeuropejskiejlewicy. Wraz z upadkiem Muru Berlińskiego upadł mit komunistycznego raju, a tymsamym znikło wcześniejsze zagrożenie i źródło mobilizacji. 401 Wyżej przedstawioną399 Rosanvallon P., La Crise de l’Etat Providence, Seuil, Paris, 1981, str. 174-179.400 Wiśniewski J., Pewniej i równiej, Tygodnik Powszechny, nr 21, 25 maja 2003.401Thurow L. C., Przyszłość kapitalizmu: jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra,Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 1999, str. 67-71, 332-333.189